ÜÇÜNCÜ  ÇAĞIRIŞ
AZƏRBAYCAN  RESPUBLİKASI
MİLLİ  MƏCLİSİNİN
V  SESSİYASI  İCLASININ

PROTOKOLU  №  49


Mill Məclisin  iclas  salonu.

17  aprel  2007-c il.  Saat  12.


Mill Məclisin  Sədri
O. Əsədov  sədrlik  etmişdir



İclasda Milli Məclisin 102 deputatı iştirak etmişdir.


İclasa dəvət olunmuşlar:


H. Əsədov, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının sədri vəzifəsinə namizəd.

A. Allahverdiyev, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatası sədrinin müavini.

C. Həsənov, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının auditoru.

N. Həsənov, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının auditoru.

V. Həsənov, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının auditoru.

A. Məhərrəmov, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının auditoru.

A. Məhərrəmov, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının auditoru.

R. Həsənov, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatası Aparatının rəhbəri.


* * *


N. Məhərrəmov, Milli Televiziya və Radio Şurasının sədri.

Q. Mehdiyev, İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının üzvlüyünə namizəd.

A. Zahidov, İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının üzvlüyünə namizəd.

S. Musayev, İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının üzvlüyünə namizəd.

S. Şalmeyev, İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının üzvlüyünə namizəd.

C. Quliyev, İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının üzvlüyünə namizəd.


İclasın gündəliyinə aşağıdakı məsələlər daxil idi:


1. N.N.Nəsrullayevin Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının sədri vəzifəsindən azad edilməsi haqqında.

2. H.X.Əsədovun Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının sədri təyin edilməsi haqqında.

3. Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının hesabatı haqqında.

4. İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının tərkibində dəyişikliklər edilməsi haqqında

5. “Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının dövriyyəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi və bəzi qanunvericilik aktlarının qüvvədən düşmüş hesab edilməsi barədə.

6. “Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına əlavə və dəyişikliklər edilməsi və “Dövlət qulluğu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavə və dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 2006-cı il 12 may tarixli 108-IIIQD nömrəli Qanununun qüvvədən düşmüş hesab edilməsi haqqında.

7. Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə.

8. Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavə edilməsi barədə.

9. Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavə edilməsi barədə.

10. “Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Azərbaycan Respublikasının ərazisindən tranzit keçidi qaydaları haqqında Əsasnamə”yə əlavələr edilməsi barədə.

11. Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunlarına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi barədə.

12. “Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə.

13. “Ərazi quruluşu və inzibati ərazi bölgüsü haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə.


İclasda qəbul edilmişdir:


1. “N.N.Nəsrullayevin Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının sədri vəzifəsindən azad edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin qərarı.

2. “H.X.Əsədovun Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının sədri təyin edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin qərarı.

3. “Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının hesabatı haqqında” Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin qərarı.

4. “İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının tərkibində dəyişikliklər edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin qərarı.

5. “Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının dövriyyəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi və bəzi qanunvericilik aktlarının qüvvədən düşmüş hesab edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.

6. “Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına əlavə və dəyişikliklər edilməsi və “Dövlət qulluğu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavə və dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 2006-cı il 12 may tarixli 108-IIIQD nömrəli Qanununun qüvvədən düşmüş hesab edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.

7. “Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.

8. “Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavə edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.

9. “Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavə edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.

10. “Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Azərbaycan Respublikasının ərazisindən tranzit keçidi qaydaları haqqında Əsasnamə”yə əlavələr edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.

11. “Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunlarına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.

12. “Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.

13. “Ərazi quruluşu və inzibati ərazi bölgüsü haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.


Azərbaycan  Respublikası
Mill Məclisinin  Sədr                                           O. ƏSƏDOV

 
MİLLİ  MƏCLİSİN  İCLASI

17  aprel  2007-c il.  Saat  12.

Azərbaycan  Respublikası  Mill Məclisinin  Sədri
O. Əsədov  sədrlik  edir


Sədrlik edən. Sabahınız xeyir, hörmətli millət vəkilləri! Xahiş edirəm, qeydiyyatdan keçəsiniz.

Qeydiyyat    (saat 12.02 dəq.)

İştirak edir    100

Yetərsay    83

100 nəfər iştirak edir. Yetərsay var, iclasa başlaya bilərik. Gündəlik sizə paylanıb. Xahiş edirəm, gündəliyə münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 12.03 dəq.)

Lehinə    98
Əleyhinə    0
Bitərəf    0
Səs verməd    1     
İştirak edir    99

Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul edildi. Mübariz Qurbanlı, buyurun.

M. Qurbanlı. Təşəkkür edirəm, cənab Sədr. Mən gündəlikdəki qanun layihələrinə səs verəcəyəm. Hesab edirəm, gündəlikdə olan məsələlər olduqca aktualdır və bizim onları müzakirə eləməyimiz vacibdir. Amma yeri gəlmişkən, bir məsələyə toxunmaq istəyirəm. Biz parlamentdə çoxsaylı qanunlar qəbul edirik və bu qanunlar ölkənin ictimai-siyasi həyatına ciddi təsir göstərir. Məlumdur ki, Azərbaycan son illərdə çox böyük sürətlə inkişaf edir və bu sürətli inkişaf Azərbaycanın hər tərəfini əhatə edir, o cümlədən Bakı şəhəri də sürətlə inkişaf edir. Bakı şəhərinin inkişafı nəticəsində bizim ictimai yerlərdə olan proses də öz əhəmiyyətini artırır.

Hamımız bilirik ki, Avropa ölkələrinin çoxunda, ictimai yerlərdə tütün məmulatından istifadə qadağan olunub. Mən hesab edirəm ki, Milli Məclisdə biz bu yöndə də işləməli və ictimai yerlərdə siqaret çəkilişini qadağan edən qanun layihəsinin hazırlanmasına nail olmalıyıq. Çünki bu qanunun qəbul edilməsi olduqca vacibdir. Bakıda çoxsaylı internet klublar fəaliyyət göstərir və burada, əsasən, gənclər yığışır. Bu klublarda siqaret çəkilir ki, bu da bizim gəncliyin sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Düzdür, biz 2001-ci ildə “Tütün məmulatı haqqında” Qanun qəbul eləmişik. Amma burada qadağa kifayət qədər ciddi deyil. Hesab edirəm ki, bizim Sosial siyasət komissiyası ekspertləri dəvət eləməklə belə bir nümunəvi qanun layihəsi hazırlaya bilər. Mən hesab edirəm ki, biz bu yolda addımlar atmalıyıq və bu da bizim inkişafımızla paralel surətdə davam eləməlidir. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. İkram İsrafilov.

İ. İsrafilov. Çox sağ olun. Hörmətli Oqtay müəllim, hörmətli həmkarlarım, dəyərli mətbuat nümayəndələri! Oqtay müəllim, mən keçən dəfə də dedim ki, olarmı gündəliyi təsdiq etməzdən öncə gündəliyə aid təklifləri müzakirə eləyək. Axı, elə məsələlər var ki, gündəliyə salına bilər və bu iclasda olmasa da, növbəti iclasların birində müzakirəyə çıxarıla bilər. Oqtay müəllim, burada müzakirə olunan qanun layihələri bir çox hallarda bəlkə də əksəriyyətin içində daşıdığı narazılığa baxmayaraq qəbul olunur. Amma bu cari məsələlərlə bağlı hörmətli deputatların qaldırdığı məsələlərə 2006-cı ilin əvvəllərində münasibət bildirilir, Siz Sədr kimi burada qaldırılan cari məsələlərlə bağlı növbəti iclaslarda müəyyən informasiya, məlumat verirdiniz. Amma son vaxtlar bu məsələlər bir balaca yaddan çıxmış görünür. Çünki burada seçicilərin problemləri ilə bağlı dəfələrlə qaldırılan məsələlər nə yerlərdə məmurlar tərəfindən həll olunur, nə də onlara Milli Məclisin müvafiq strukturları tərəfindən reaksiya verilir.

Hörmətli Oqtay müəllim, bilirsiniz ki, enerji daşıyıcılarının qiymətlərinin qaldırılması ilə bağlı Tarif Şurasının qərarından sonra Neft Şirkətinin bütün müəssisələri fəaliyyətini dayandırmışdı. Üç ay əmək haqqı almayan işçilər kommunal xərcləri ödəyə bilmədiklərinə görə onların işıqları, qazları, suları kəsilmişdi. Bununla bağlı istəyiblər icra hakimiyyətinə müraciət eləsinlər, onları icra hakimiyyətinə yaxınlaşmağa qoymayıblar və bu insanlardan bir neçəsi işdən azad olunub. Onlar müvafiq instansiyalara və son anda mənə müraciət eləyiblər. Hər ikisi Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvü, biri İdarə Heyətinin fəal üzvlərindəndir. Görüblər ki, heç bir strukturdan cavab ala bilmirlər, sonda mənə müraciət ediblər. Mən də bir-iki yerə müraciət elədim, nəticəsi olmadı. Burada göstərilir ki, cənab İlham Əliyevə, Oqtay Əsədova, Füzuli Ələkbərova, Səttar müəllimə, YUNESKO-nun xoşməramlı səfirinə ünvanladığımız müraciətlərə cavab olaraq onları işdən azad edən zavod direktoru cavab verib ki, siz nə vaxtsa işçiləri işləməməyə, haradasa aksiya keçirməyə təhrik eləmisiniz.

Bu ailə başçılarının iki övladı bu gün-sabah hərbi xidmətə çağırılacaq. Biri respublika çempionudur, idmançıdır. Onların səsinə səs verən yoxdur. Yerlərdə bu məsələlər həll olunmur. Bu insanlar necə çıxış yolu tapsınlar? Ona görə, hörmətli Oqtay müəllim, xahiş edirəm ki, burada səslənən bu cari məsələlərlə bağlı...

Sədrlik edən. Hörmətli İkram müəllim, biz bütün cari məsələlərə münasibət bildiririk. Siz deyirsiniz ki, cari məsələləri gündəlikdən sonra dinləyib müzakirəyə çıxaraq. Bu düzgün deyil. Çünki gündəliyi günün əvvəlində təqdim edib təsdiq edirik. Ona qanunvericilik subyekti tərəfindən gələn məsələləri daxil edirik. Amma siz dediyiniz məsələ buralıq deyil. Müraciət eləyərik, bir yerdə həll edərik. Burada problem görmürəm. Araşdırmaq lazımdır, görək onlar niyə işdən çıxarılıblar. Xahiş edirəm, o ərizəni verin, bir yerdə zəng eləyək. Zavodun direktoru sizin həmkardır, onu da dəvət eləyək, görək nə məsələdir? Bunlar gündəliyə dəxli olmayan məsələlərdir. Gündəliyə təqdim olunacaq məsələ varsa, qabaqdan bizim payız sessiyamız gəlir. İndidən baxın, verin komissiyaya, üzərində işləyin. Qüdrət Həsənquliyev.

Q. Həsənquliyev. Hörmətli Sədr, hörmətli deputatlar, qonaqlar və mətbuat nümayəndələri! Mən bu gün bir məsələyə diqqətinizi cəlb eləmək istəyirəm. Şənbə günü eşitdim ki, Milli Məclisin İntizam komissiyası Fəzail Ağamalıya töhmət verib. Bu, doğrudan da, məni təəccübləndirdi. Çünki biz Baş prokurorun Hüseyn Abdullayevin xuliqanlıq hərəkətləri ilə bağlı verdiyi təqdimatı burada müzakirə eləyərkən əksəriyyət qeyd elədi ki, doğrudan da, Hüseyn Abdullayev xuliqanlıq hərəkətlərinə yol verib. Mənim yadımdadır, hörmətli Əli Əhmədov hətta qeyd elədi ki, bu, ölkənin siyasi elitasına tüpürməkdir. Məlahət xanım da dedi ki, hər bir şeyi bağışlamaq olar, amma bu, mənəviyyat məsələsidir, onu bağışlamaq olmaz. Dünyanın hər yerində xuliqanlıq hərəkətlərinin qarşısını alan şəxs mükafatlandırılır, cəzalandırılmır. Ona görə də mən təklif edirəm ki, İntizam komissiyasının bu qərarı ləğv olunsun.

Cəzalandırılmalı olan adam isə, əksinə, mükafatlandırılır. Bu kimdir? Bu, Azərenerjinin sabiq prezidenti Müslüm İmanovdur. 6 il bundan öncə Müslüm İmanovun oğlunun yaratdığı mütəşəkkil cinayətkar dəstə tərəfindən mənim qardaşım qətlə yetirilib. Onun oğlu hazırda həmin ittihamla və həm də vergidən yayınmağa görə axtarışdadır. Amma bu yaxınlarda Müslüm İmanova Prezident təqaüdü verildi. Anar İsmayıl isə həbsxanadan yazır ki, qətl törətdiyi silahı Şüvəlanda, bağda məhz Müslüm İmanova təqdim eləyib, qətli isə Müslüm İmanovun kürəkəni Sabir Bağırov sifariş eləyib. Hazırda o, Fövqəladə Hallar Nazirliyində çalışır. Kamal İmanov indi axtarışda olan bir şəxsdir. Yaxşı cinayətkar yetişdirdiyinə görə, oğlunun istintaqdan qaçıb gizləndiyini təmin etdiyinə görə Müslüm İmanova “İgidliyə görə” medalı vermək olardı. Amma bizim ölkənin bu qədər problemləri olduğu halda ona büdcədən mükafat verilməsinə ehtiyac yox idi.

Oqtay müəllim, tək onun cinayət törətdiyi “Avtodoktor” müəssisəsinin və Müslüm İmanovun ofisinin dəyərləri on milyonlarla dollarla ölçülür. Onun ora göndərdiyi cinayətkar dəstənin üzvlərinin hamısı oraya ən bahalı xarici maşınlarla gəlmişdilər. Belə bir adama Prezident təqaüdü vermək olar? Müslüm İmanov Rəsul Quliyevi maliyyələşdirən şəxslərdən biri idi və ümid edirdi ki, Rəsul Quliyev Azərbaycana hakim olandan sonra ona bəraət verəcək. Görəndə ki, bu baş tutmadı, Rəsul Quliyevin hüquqlarının müdafiə komitəsinin üzvü, vaxtilə yüksək vəzifədə işləmiş bir şəxsi bizim ailə üzvlərindən birinin yanına göndərdi ki, nə qədər deyirsinizsə, pul verək, təki siz Kamal İmanovdan şikayət eləməyin. Mən hesab edirəm, belə bir şəxsi maliyyələşdirən bir adam Anar İsmayılovun yazdığı şikayət ərizəsinə görə istintaq orqanlarına 7 rəqəmli rüşvət təklif eləyib və kürəkəni ilə oğlunu cinayət məsuliyyətindən kənarlaşdırıb. Belə bir adamasa Prezident təqaüdü verirlər! Prezident təqaüdü Yeni Azərbaycan Partiyasını, mərhum Heydər Əliyevi hakimiyyətə gətirən Əbülfəz Elçibəyin ailəsinə verilməlidir.

Sədrlik edən. Qüdrət müəllim, bu məsələ buralıq məsələ deyil. Mən Sizi başa düşürəm. Elə bir məsələ varsa, yaxınlaşıb bir də aydınlaşdırın. Milli Məclisin üzvüsünüz, o barədə müraciət eləmisiniz? Sabir Rüstəmxanlı.

S. Rüstəmxanlı. Hörmətli Sədr, hörmətli Məclis! Burada oturanların hamısı yaxşı bilir, Azərbaycanın tarixi belə gətirib ki, biz parçalanmış xalqıq və soydaşlarımızın bir hissəsi Azərbaycandan kənarda, öz tarixi torpaqlarında yaşayır. Amma müstəqil Azərbaycan dövlətini onların hər biri öz vətəni sayır. Bizim Azərbaycanın rəsmi mövqeyi də daim belə olub və sənədlərdə də belədir ki, Azərbaycan Respublikası dünyada yaşayan bütün azərbaycanlıların vətənidir. Ona görə də Azərbaycana gələn hər bir soydaşımıza Azərbaycanın vətəndaşı kimi, bu torpağın doğma övladı kimi münasibət bəsləməliyik.

Təəssüf ki, son vaxtlar güneydə insan haqlarını müdafiə elədiyinə görə bizə sığınmış Musəvi adlı bir soydaşımızı Azərbaycanın hüquq mühafizə orqanları İrana təhvil veriblər və indi onun taleyinin necə olacağı bilinir. Buna etiraz əlaməti olaraq dünən mitinqə toplaşmış cavanlar polis orqanları tərəfindən tutulub. Nə cür olur, kənardan bizə sığınan, heç Azərbaycana dəxli olmayan adamlara burada yaşamaq hüququ veririk, amma öz vətəndaşımızı başqa bir dövlətə, 35 milyonun haqqını pozan cinayətkar rejimə təhvil veririk. Mən bu siyasəti başa düşmürəm. Buna heç bir izahat tapmaq olmur.

Üstəlik Azərbaycanın BMT-dəki nümayəndəsi, BMT-də bizim təmsilçimiz son ildə iki dəfə İranda insan haqlarının pozulmasına dair araşdırmanın dayandırılmasına səs verir. Bir il əvvəl də belə olmuşdu. Azərbaycan Banqladeşlə, Zimbabve ilə bir yerdə səs verir ki, İranda insan haqları pozulmayıb, amma Argentina, Fransa deyir ki, İranda insan haqları pozulub. Argentina, Fransa 35 milyon soydaşımızın hüquqlarını müdafiə edir, o haqda düşünür, amma bizim öz nümayəndələrimiz düşünmür. Mən burada ardıcıllıq görürəm. Bu qeyri-adi bir işdir, aydınlaşdırılmalıdır.

İkinci bir məsələni də demək istəyirəm. Bilirsiniz, son vaxtlar Quba rayonunda, Naxçıvanda məzarlıqlar üzə çıxıb. Belə ehtimallar var ki, bunlar 1918-ci ildə erməni silahlı qüvvələri tərəfindən qətlə yetirilmiş insanların məzarlıqlarıdır. Mən çox istərdim ki, Azərbaycan prokurorluğu bununla bağlı cinayət işi başlasın və bu məsələlər aydınlaşdırılsın. Vaxtilə sovet rejimi həmin cinayətləri ört-basdır eləmək üçün o məzarlıqların yerini dəyişdirib, baxmayaraq ki, 1918–1920-ci illərdə bizim milli hökumətimiz...

Sədrlik edən. 3 dəqiqə vaxt ayırmışıq, qurtarır. Amma Sabir müəllim, Siz Azərbaycan-İran dostluq qrupunun üzvüsünüz. Bu məsələləri qruplar da, Siz də həll eləyə bilərsiniz. Rejimlərdən danışırıq biz. Bu məsələlərə, xahiş edirəm, bir az diqqətlə yanaşaq. Bu başqa söhbətdir, ərizənizi yazın, çıxın oradan. Amma xahiş edirəm, bir az çıxışlara da diqqət eləyək. Aynur Quliyeva.

A. Quliyeva. Çox sağ olun, hörmətli Sədr. Hörmətli sədarət, hörmətli millət vəkilləri! Mənim gündəliklə bağlı heç bir iradım yoxdur. Sadəcə, bir təkliflə çıxış eləmək istəyirəm. Mən təklif edirəm ki, biz yaxın vaxtlarda vətənpərvərlik və vətəndaşlıq tərbiyəsi haqqında bir qanun layihəsi üzərində işləyək. Mənə elə gəlir ki, biz belə bir qanun qəbul eləsək, müstəqil Azərbaycan dövləti öz vətəndaşını necə görmək istəyir sualına əsaslı, sistemli cavab tapa bilərik. Belə bir qanunu qəbul eləməklə sovet psixologiyasından mümkün qədər uzaqlaşmaq mümkündür. Eyni zamanda, biz müxtəlif xarici ölkələrdən ixrac olunan ideologiyaların təsirini azalda və fərdlərin vətəndaşlıq mövqeyinin daha da güclənməsinə nail ola bilərik.

Hörmətli Sədr, keçmiş sovet respublikalarının əksəriyyətində, o cümlədən də Rusiya Federasiyasında belə bir adda qanun qəbul edilib. Belə bir qanun qəbul eləməklə biz yeni nəslin tərbiyə edilməsi və ölkədə yeni vətəndaş modelinin formalaşdırılması məsələsinə də, dövlət siyasətinin əsaslarının, habelə təhsil, müdafiə və gənclər nazirliklərinin, bələdiyyələrin, rəsmi, kütləvi informasiya vasitələrinin fəaliyyət prinsiplərinin müəyyənləşdirilməsi məsələsinə də yardım eləyə bilərik. Eyni zamanda, mən hesab edirəm ki, belə bir qanun qəbul olunsa, biz milli kimliyimizi, milli maraqlarımızı gözləməklə yanaşı, ictimai fəallığı yüksək olan müasir qərb ölkələrindəki vətəndaş obrazını da qanunda ehtiva eləyə bilərik.

Bu zərurəti nə yaradır? Hörmətli Oqtay müəllim, qarşıdan 28 May dövlət bayramı gəlir və yəqin ki, bu bayram ərəfəsində də əfv fərmanı imzalanacaq. Mən sizin yadınıza salmaq istəyirəm ki, bir neçə il öncə Qarabağ partizanları adı altında 22 nəfərə yaxın gənc həbs olunub. Onlar işğal altında olan torpaqlarımızı qorumaq məqsədini əsas götürüb dəstə yaradaraq Qarabağa getmək istədikləri üçün indi həbsdədirlər. Demək olar ki, yarısı azadlığa buraxılıb, amma təxminən 11 nəfəri hələ də həbsxanadadır. Mən hesab edirəm ki, yaxın vaxtlarda əfv fərmanı imzalansa, həmin gənclərə də...

Sədrlik edən. Çox sağ olun. Fazil Mustafayev.

F. Mustafayev. Hörmətli Sədr, hörmətli millət vəkilləri! Mən də Azərbaycan üçün ciddi əhəmiyyət daşıyan bir mövzuya toxunmaq istəyirəm. Amerika Birləşmiş Ştatları ilə İran arasında münasibətlərin kifayət qədər kəskin olması və gələcəkdə hər hansı şəkildə bölgədə müharibə təhlükəsinin real olması ilə bağlı təklif edirəm ki, Milli Məclisin qapalı iclası keçirilsin və ölkənin icra strukturları, xüsusilə də Xarici İşlər Nazirliyi gələcəkdə bu bölgədə baş verəcək hadisələrə Azərbaycanın reaksiyasının necə olacağı barədə məlumat versinlər. Xatırlayırsınızsa, 3-4 il öncə Türkiyədə ictimai rəy belə idi ki, Amerika Birləşmiş Ştatlarının İraqla bağlı hər hansı müdaxiləsi baş verərsə, o zaman Türkiyənin mövqeyi nəzərə alınmadan heç bir addım atılmayacaq. Halbuki Amerika Birləşmiş Ştatları Türkiyənin mövqeyinə əhəmiyyət vermədən İraqda istədiyi siyasəti həyata keçirməyə başladı. Gələcəkdə də İranda Azərbaycanın mövqeyinə qətiyyən əhəmiyyət verilmədən belə bir siyasətin yürüdülməsi realdır. BMT-nin qətnaməsinin icra müddətinin tamamlanmasına da az qalır. Ona görə mən millət vəkillərinin də fikirlərinin dinlənməsi baxımından ən azı məlumatlandırma xarakterli qapalı iclas keçirilməsini təklif edirəm.

İkinci məsələ bu gün Azərbaycanda senzura ilə bağlı məsələdir. Bizdə xarici təşkilatlara tez-tez raportlar verilir ki, senzura ləğv olunubdur. Bəlkə də mətbuatda ləğv olunubdur, amma Azərbaycan Milli Məclisi üzərində AzTV-nin senzurası hələ də ləğv olunmayıbdır. Hər bazar ertəsi Məclisdən qısa müddət ərzində verilən proqramlarda AzTV elə bir senzura tətbiq edir ki, ümumiyyətlə, müxalif fikrin səslənməsinə imkan verilmir. Diqqət edin, Nazirlər Kabinetinin hesabatı ilə bağlı bir ciddi müxalif fikir səslənmədi. Guya AzTV onu versə idi, dünya dağılacaqdı.

Oqtay müəllim, Aparatın özünün strukturları var. Ona görə də mən təklif edirəm ki, Siz özünüz bu işə müdaxilə edəsiniz. Verilişlər burada hazırlanıb AzTV-yə göndərilsin və hər millət vəkilinin, heç olmasa, müəyyən məsələlərə dair mövqeyi orada səsləndirilsin. Çünki seçicinin informasiya almaq hüququ var. O bilməlidir ki, millət vəkili hansı mövqedə durur. Əks halda bizi elə vəziyyətə gətirəcəklər ki, biz burada çıxış eləməzdən öncə çıxışımızın mətnini AzTV-nin sədrinə verəcəyik. O yoxlayıb razılıq verəndən sonra biz burada çıxış edib, çıxışımızı televiziyada görə biləcəyik. Ona görə də bu anormal münasibəti, məncə, ortadan qaldırmaq üçün səy göstərmək lazımdır.

Sədrlik edən. Çox sağ olun. Bir dəfə Qüdrət Həsənquliyev də bu məsələni qaldırmışdı. Mən tam səmimiyyətlə deyirəm, AzTV iqtidar nümayəndəsi ilə birlikdə müxalifət nümayəndəsini də göstərir. Mən bunu sizə sübut da edə bilərəm. Sadəcə olaraq, bu verilişə ayrılan vaxt qısa olduğu üçün hamının çıxışları efirə getmir. Bu bir. İkincisi, biz demişdik ki, Milli Məclisin öz telesistemini yaradacağıq. Bu sahədə indi müvafiq işlər gedir. O hazır olanda bu problemlər aradan qalxacaq.

Bir də xahiş edirəm, hamının qabağında kompüter var, 3 dəqiqə vaxt ayrılıb, çalışın 3 dəqiqə ərzində çıxış edin. Cəmil Həsənli.

C. Həsənli. Təşəkkür edirəm. Hörmətli cənab Sədr, hörmətli millət vəkilləri! Bizim bugünkü iclasımızın gündəliyində kifayət qədər ciddi məsələlər var və ümidliyəm ki, bu istiqamətdə bizim qanunların qəbul edilməsi Azərbaycanın sosial-iqtisadi həyatının qanunvericilik bazasının möhkəmlənməsi baxımından irəliyə doğru addım olacaqdır. Amma bununla bərabər, xüsusilə mətbuat və televiziyalarla bağlı bir sıra məsələlər var. Bunların bir çoxunun nümayəndələri məndən xahiş edib, bunu, Oqtay müəllim, Sizin və hörmətli millət vəkillərinin diqqətinə çatdıraq.

Enerji daşıyıcılarının qiymətlərinin qalxması ilə əlaqədar mətbuatda ağır bir vəziyyət yaranmışdır. Məlum olduğu kimi, mətbuat ən azı 50 faiz enerji daşıyıcılarının üzərində oturubdur və bu qiymətlərin qalxması mətbuatın çap, nəşr, yayım xərclərinin artmasına gətirib çıxarmışdır. Əgər biz dövlətin himayəsində olan böyük müəssisələrə bu istiqamətdə güzəştli qiymətlər tətbiq ediriksə, bu ölkənin demokratik yükünü öz çiyinlərində çəkən mətbuat orqanlarına niyə bunu tətbiq etmirik?

İkincisi, mən Nuşirəvan müəllimin də burada olmasından istifadə edərək bilmək istəyirəm ki, ANS-lə bağlı bu oyunlara nə vaxt son qoyulacaq. Artıq bir ilə yaxındır ki, bu televiziya şirkəti üzərində eksperimentlər aparılır. Lisenziya verilməsi elan edilir, müxtəlif bəhanələrlə ləğv edilir, təzədən elan edilir. Bu ölkədə hakimiyyətin nəzarətində olan televiziya kanalları heç bir qayda-qanuna riayət eləmir. Ölkədə az-çox millətin problemləri ilə bağlı verilişlər yayan, canlı efirlər təşkil edən ANS televiziyasıdır və hakimiyyətin nəzarətində tam olmadığına görə bu televiziya kanalına belə münasibət, hesab edirəm, yolverilməzdir. Mən bir millət vəkili olaraq xahiş edirəm, bu məsələdə Azərbaycan Konstitusiyasına, Azərbaycan qanunlarına riayət edilsin.

Bundan başqa, hakimiyyəti bu və ya digər formada tənqid edən mətbuat orqanlarına qarşı kütləvi, total hücumlar başlayır. Bir müddət əvvəl biz bunu “Azadlıq” qəzetinə münasibətdə gördük. Ondan sonra “Yeni Müsavat” qəzetinə münasibətdə gördük. Bu gün “Реальный Азербайджан” – “Gündəlik Azərbaycan” qəzetlərinə münasibətdə görürük. Əgər hansı məmur narazıdırsa, öz işini düzəltsin. Mətbuatdan qisas almağa ehtiyac yoxdur.

Bundan əlavə, Oqtay müəllim, mən Baş nazirin müavininin də qəbulunda olmuşam, “Azərsu” ilə də əlaqə saxlamışam. Böyükşorda 20-yə yaxın evi yanvar ayından bəri su basıb. Hakimiyyət orqanları bir-birinə teleqram vurmaqla...

Sədrlik edən. Çox sağ olun, Cəmil müəllim. Birincisi, Böyükşorda tikilənlər gecəqondulardır. Suyun üzərində evlər tikiblər. Yol çəkilir, ərazi sıxılır, su qalxır. Bu yerin altı sudur.

İkinci məsələ. Heç bir mətbuat orqanına dövlət tərəfindən dotasiya verilmir, Cəmil müəllim. Xahiş edirəm, sözlərimizdə dəqiq olaq. Mətbuatda qiymət qalxıbsa, dövlət qəzetlərində olduğu kimi, özəl qəzetlərdə də qalxıb. Artıq vaxt bitib. Daha bir nəfərə söz verirəm, onunla da müzakirələr bitir. Siyavuş Novruzov.

S. Novruzov. Təşəkkür edirəm. Hörmətli cənab Sədr, hörmətli millət vəkilləri! Mən də gündəlikdə təqdim olunmuş qanun layihələrinə səs verəcəyəm. Deputat həmkarlarımı da bunlara səs verməyə çağırıram.

Cənab Sədr, bizim parlamentdə çıxışlara qulaq asanda elə bilirsən ki, Azərbaycan parlamentində yox, Avropa Birliyinin parlamentində, yaxud BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasındasan. Azərbaycanın problemlərindən başqa, İran, Turan, Əfqanıstan, Pakistan, İndoneziya və digər məsələlər burada müzakirə olunur. Demək olar ki, bir budaqda oturub min bir budağı silkələməklə məşğuluq. Mənim o dövrlər yadıma gəlir ki, burada biri deyirdi, Çinə bayraq taxacağam, biri deyirdi, Hindistana taxacağam, biri deyirdi ki, Orta Asiyada inqilab edəcəyəm. Və onların da yumruqları Azərbaycana dəyirdi. Bu adamlar, əslində, Azərbaycanın düşmənlərinə kömək elədiklərini düşünmürdülər. Biz öz qanunvericiliyimizlə, seçicilərimizin rifah halının yaxşılaşdırılması ilə, onlarla münasibətlərin qurulması ilə bağlı qanun layihələri təqdim etməliyik. Hər hansı beynəlxalq məsələ və beynəlxalq proseslər, hesab edirəm ki, dövlət tərəfindən ciddi şəkildə izlənilir və lazım gələndə lazımi addımlar atılır.

Burada bir fikri də söyləmək istəyirəm. Mənim həmkarım Qüdrət Həsənquliyev burada qeyd elədi. Mən Qüdrət müəllimin hisslərini başa düşürəm, amma bir şeyi xatırlatmaq istəyirəm ki, Heydər Əliyevi nə Əbülfəz Elçibəy, nə də digərləri hakimiyyətə gətirdi. Heydər Əliyevi Azərbaycan xalqı hakimiyyətə gətirdi. Ona Azərbaycan xalqı, Azərbaycan seçiciləri səs verdi, təkidli şəkildə tələb elədi və Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldi. Ona görə də bunu kiminsə adına yazmaq, mən hesab edirəm ki, düz deyil. Heydər Əliyev də xoş günə gəlməmişdi. Dağılmış, parçalanmış, ərazilərinin bir hissəsi işğal olunmuş, vətəndaş müharibəsi ərəfəsində olan Azərbaycana gəlmişdi. Elə bir Azərbaycana gəlmişdi ki, büdcəsinə süpürgə çəkmişdilər. İndi məbləği 6 milyarddan artıq olan büdcə haqqında danışırıq. Bunların hamısını Heydər Əliyev gəlib yaratdı və o iqtisadi inkişafı da Heydər Əliyev yaratdı.

Mən bir məsələyə də toxunmaq istəyirəm. Cəmil müəllim mətbuatla bağlı qeyd etdi. Prezident tərəfindən 4-5 mətbuat orqanının borcları dondurulubdur. Əksəriyyəti də elə müxalifət qəzetlərinin borclarıdır. Burada diqqət və qayğının olmamasından necə söhbət gedə bilər? Dəfələrlə kömək olunubdur. Məhkəmələrə, dövlət nəşriyyatlarına olan milyardlarla manat borc ləğv olunubdur. Burada hansı ayrı-seçkilikdən və ya ögey münasibətdən söhbət gedə bilər? Məgər jurnalist kimisə təhqir edə bilər, onun haqqında nalayiq sözlər yaza bilər? Bu adam bütün bunlara dözməli və heç kəsi də məhkəməyə verməməlidir? Bu yazan hətta Xocalı kimi faciədən istifadə edib bizim əleyhimizə...

Sədrlik edən. Çox sağ olun, Siyavuş müəllim, müzakirələri qurtardıq. Mən bir şeyi qeyd eləmək istəyirəm. Avropa Şurasından danışdınız. Avropa Şurası qarşısında Azərbaycanın öhdəliklərinə görə çoxlarının narahatlığı vardı ki, orada Azərbaycana sanksiya tətbiq olunacaq. Avropa Şurasında Azərbaycana qarşı heç bir sanksiya tətbiq olunmadı. Öhdəliklər barədə məlumat dinlənildi, Azərbaycanda gedən demokratik proseslərə çox yüksək qiymət verildi. Nümayəndə heyətimiz qayıdanda mən tapşıracam ki, növbəti iclasda geniş məlumat versinlər ki, iclas necə keçib. Bundan sonra narahatlığa səbəb olmasın. Çox sağ olun, müzakirələr bununla bitdi. Keçirik gündəliyə.

Hörmətli millət vəkilləri! Bildiyiniz kimi, gündəliyin 1-ci və 2-ci məsələləri Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatası sədrinin işdən azad edilməsi və yeni sədrin təyin edilməsi barədədir. Hörmətli Namiq Nəsrullayev 6 ildən çox Hesablama Palatasının sədri olub. Hesablama Palatasında ilk sədr olub. Müəyyən işlər görüb, işləyib. Ancaq bildiyiniz kimi, bir neçə əməliyyat keçirib. İndi səhhəti ilə əlaqədar olaraq Milli Məclisə müraciət edib işdən azad olunmasını xahiş eləyib. Mən hesab edirəm ki, biz Namiq müəllimə Allahdan şəfa arzulayıb onun bu ərizəsini qəbul etməliyik. Etiraz yoxdur? Xahiş edirəm, münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 12.32 dəq.)

Lehinə    96
Əleyhinə    1
Bitərəf    2
Səs verməd    1     
İştirak edir    100
Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul olundu.

Hörmətli deputatlar! Milli Məclisin Daxili Nizamnaməsinin 44-cü maddəsinin dördüncü hissəsinə görə Hesablama Palatası sədrinin, sədr müavininin və auditorların təqdim olunması Milli Məclisin Sədrinə həvalə olunub. Mən Milli Məclisin Sədri kimi Hesablama Palatasının sədri vəzifəsinə Heydər Xanış oğlu Əsədovun namizədliyini təqdim edirəm.

Heydər Əsədov maliyyə nazirinin müavinidir. O, fəhləlikdən başlayaraq çox böyük həyat yolu keçib. 1996-cı ildə Azərbaycan Respublikası Baş Xəzinədarlığının direktoru təyin olunub və bu xəzinədarlığın yaranmasında çox böyük rolu olub. Onu da deyim ki, Azərbaycan Xəzinədarlığı bütün beynəlxalq təşkilatlar arasında nümunə kimi göstərilir və bütün ölkələrdə təbliğ olunur. Mən təklif edirəm ki, Heydər Xanış oğlu Əsədov Hesablama Palatasına sədr təyin edilsin. Etiraz yoxdur? Onda xahiş edirəm, münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 12.34 dəq.)
Lehinə    98
Əleyhinə    2
Bitərəf    2
Səs verməd    0     
İştirak edir    102
Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul olundu. İcazə verin, hamımızın adından Heydər müəllimi təbrik edək! Heydər müəllim, əgər bir söz demək istəyirsinizsə, buyurun.

H. Əsədov, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının sədri.

Hörmətli cənab Sədr, hörmətli millət vəkilləri! İlk öncə mən ölkənin ali nəzarət qurumunun rəhbəri kimi məsul vəzifəyə təqdim edilməyimə verdiyi xeyir-duaya görə və ölkədə yaratdığı demokratik mühitə görə hörmətli Prezident Zati-aliləri cənab İlham Əliyevə öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Eyni zamanda, cənab Sədr, mənə böyük etimad göstərərək verdiyiniz təqdimata görə Sizə və bu səsvermə ilə mənə etimad göstərdiklərinə görə Milli Məclisin üzvlərinə öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm.

Azərbaycanda iqtisadi inkişafın dünyada analoqu olmayan sürətli və dinamik xarakter aldığı bir zamanda mənə həvalə edilən vəzifənin məsuliyyətini tam dərk etdiyimi və həyata keçirməli olduğum missiyanın yükünü hiss etdiyimi qarşınızda bəyan edirəm. Təbii ki, hörmətli Namiq müəllimin rəhbərliyi altında Palatanın fəaliyyətinin təşkili və onun formalaşdırılması üçün bir sıra mühüm işlər görülmüşdür. Mən də, cənab Sədr, Sizə qoşularaq Allahdan ona şəfa diləyirəm.

Bununla bərabər, müxtəlif mənbələrdən pul gəlirlərinin həcminin dəfələrlə artması, pul bazasının genişlənməsi, xarici maliyyə bazarlarına çıxış, mütərəqqi bazar seqmentlərindən istifadənin artması Palata qarşısında tamamilə yeni vəzifələr qoyur. Bu baxımdan qarşımızda maliyyə axınından istifadənin səmərəliliyinin yüksəldilməsi, bu sahədə şəffaflığın artırılması, hesabatlılığın təkmilləşdirilməsi və sair kimi çox qlobal məsələlər durur. Zənnimcə, yeni şəraitdə Palata nəinki fiskal vəziyyəti, həmçinin makroiqtisadi durumu təhlil edən və onun tənzimlənməsinə təsir göstərən bir quruma çevrilməlidir. Hesablama Palatası ilə adi subyektlər arasında, eləcə də millət vəkilləri ilə Palata və adi subyektlər arasında əməkdaşlığın, hesabatlılığın yaxşılaşdırılması və yeni formaların müəyyən edilməsi istiqamətində işlər görülməlidir.

Qarşıda duran vəzifələri tam sadalamadan fikirlərimi yekunlaşdıraraq bildirmək istəyirəm ki, hörmətli millət vəkillərinin və digər qurumların təkliflərini nəzərə alaraq Palatanın kollektivi dəqiq fəaliyyət planı və inkişaf strategiyası müəyyənləşdirib həyata keçirəcək, möhtərəm Prezidentin bizə göstərdiyi etimadı doğruldacaqdır. Mən bu işdə bizə verəcəkləri dəstəyə görə hər bir kəsə əvvəlcədən öz dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Çox sağ olun, Heydər müəllim. Xahiş edirəm, keçin, əyləşin. Hesablama Palatasının yeri sol tərəfdə, ürək tərəfdədir. Arzu edək ki, həmişə də belə olsun.

Gündəliyin 3-cü məsələsinə keçirik. Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının hesabatı haqqında. İqtisadi siyasət daimi komissiyasının sədri Ziyad Səmədzadə. Buyurun, Ziyad müəllim.

Z. Səmədzadə, Milli Məclisin İqtisadi siyasət daimi komissiyasının sədri.

Hörmətli cənab Sədr, hörmətli millət vəkilləri! Belə bir xoş əhval-ruhiyyədən sonra, Hesablama Palatasının hörmətli sədri Heydər Əsədovun çox qısa, lakin dərin məna daşıyan çıxışından sonra mənim də vəziyyətim xeyli yüngülləşir.

Sözün əsl mənasında, Azərbaycan Respublikasında son illərdə yaradılan mühüm təsisatlardan biri də Hesablama Palatası olmuşdur. Hesablama Palatası bu illər ərzində formalaşmış əhəmiyyətli bir quruma çevrilmiş, Azərbaycan Prezidentinin apardığı iqtisadi siyasəti dəstəkləmiş və eyni zamanda Azərbaycanın sosial-iqtisadi həyatı ilə bağlı bir neçə prinsipial məsələnin həllinə nail olmuşdur. Artıq biz deyə bilərik ki, Azərbaycanda Hesablama Palatası təsisatı formalaşmışdır. Bu qurum büdcə vəsaitlərindən səmərəli istifadədə, makroiqtisadi sabitlikdə büdcə sisteminin rolu ilə əlaqədar konkret təhlillər aparmış və bununla da Azərbaycanda büdcə intizamının möhkəmlənməsi sahəsində əməli işlər görmüşdür.

2006-cı ilin hesabatı ilə əlaqədar olaraq mən aşağıdakıları qeyd etmək istərdim. İlk növbədə, Hesablama Palatası Azərbaycanın dövlət büdcəsinin formalaşması, gəlirlərinin, xərclərinin üzərində nəzarətin təkmil olması istiqamətində konkret addımlar atmışdır. Məlumat üçün bildirmək istəyirəm ki, Hesablama Palatasının apardığı təhlillər bizə müntəzəm olaraq verilmişdir. Mən deməzdim ki, bu təhlillərin hamısı günün tələblərinə cavab verir və heç bir nöqsanı yoxdur. Amma bütövlükdə 2006-cı il üzrə Hesablama Palatasının apardığı təhlillər Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsinin daha təkmil olmasına kömək etmişdir. Biz sizinlə bu barədə dövlət büdcəsinin təsdiqi və müzakirəsi zamanı ətraflı danışmışıq. Ona görə mən sizi rəqəmlərlə yormaq istəmirəm.

Təqdim olunan hesabatda dövlət büdcəsinin gəlirləri, onu formalaşdıran mənbələr, dövlət büdcəsinin xərcləri, strukturu, dövlət büdcəsinin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar olaraq görülmüş tədbirlər öz əksini tapmışdır. Təbii ki, – Heydər müəllim də dedi, – makroiqtisadi təhlil sistemi daha da təkmilləşdirilməlidir. Ölkənin dövlət büdcəsinin strukturunun təkmilləşdirilməsi istiqamətində Hesablama Palatası öz fəaliyyətini daha da canlandırmalıdır. Biz bu məsələ ilə əlaqədar olaraq Oqtay müəllimin bir neçə gün əvvəl verdiyi tövsiyələri də nəzərə almışıq.

Dünən İqtisadi siyasət daimi komissiyasında Hesablama Palatasının 2006-cı il üzrə hesabatı dinlənildi. Həqiqətən, çox işlər görülməsinə baxmayaraq, bir sıra istiqamətlər üzrə, təbii ki, təkmilləşdirmələrə ehtiyac vardır. Bu təkmilləşdirmələr hansı istiqamətdə olmalıdır? İqtisadi siyasət daimi komissiyasında millət vəkilləri Vahid Əhmədov, Əli Məsimli, Xanhüseyn Kazımlı, Nazim Məmmədov və digərləri çıxış edərək həmin istiqamətlərin bəziləri barədə öz mülahizələrini söylədilər. Onlardan birincisi, dünən çıxışda Azər müəllimin qeyd etdiyi kimi, heç şübhəsiz ki, makroiqtisadi təhlilin daha sistemli aparılmasıdır. Bu gün Hesablama Palatasının fəaliyyətini canlandırmağın mühüm istiqamətlərindən biri də İqtisadi İnkişaf Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi, Vergilər Nazirliyi və digər qurumlarla Hesablama Palatasının əlaqəsini gücləndirməkdən ibarətdir. Ümumiyyətlə, koordinasiya işinin təkmilləşdirilməsinə ciddi ehtiyac vardır. Biz həmişə deyirik: Maliyyə Nazirliyi, hökumət burada hesabat verəndə makroiqtisadi göstəricilər haqqında çox ətraflı məlumat verirlər. Təzədən bu məlumatları olduğu kimi təkrar etməyə və eyni nəticələri məruzədə göstərməyə ehtiyac yoxdur.

Vacib məsələlərdən biri barədə mən dünən, Oqtay müəllim, Sizə də məlumat verdim. Bəzən Hesablama Palatası bir sıra çətinliklərlə üzləşir. Bəzi təşkilatlar hesabat vermir, lazım olan informasiyaları vermirlər. Hesabatda belə bir ifadə işlənib: “dəfələrlə dediyimizə baxmayaraq”. Mənə elə gəlir ki, Hesablama Palatası bu cür qiymətləndirmələrdən uzaq olmalıdır. Çünki ən ali maliyyə-nəzarət orqanıdır. Əgər bir neçə dəfə müraciət edilirsə, buna münasibət bildirilmirsə, bu, ilk növbədə, Hesablama Palatasının işinin təkmilləşdirilməsini zəruri edir. Hesablama Palatasının 2006-cı ildə hesabatından aydın oldu ki, Hesablama Palatasının informasiya bazası qənaətbəxş deyil. Hesablama Palatası artıq qeyd olunduğu kimi, artan gəlirlərin daha səmərəli istifadə mexanizmi üzərində fikirləşməlidir.

Mən bu gün səhər saat 9.30-da Dünya Bankının və Maliyyə Nazirliyinin təşkil etdikləri seminarda iştirak edirdim. Həqiqətən, ürəkaçan fikirlər söylənilir. Amma eyni zamanda, biz bəzən kənardan elə tövsiyələr alırıq ki, o tövsiyələr Azərbaycanın milli maraqlarına cavab vermir. Maliyyə Nazirliyinin, İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin, Hesablama Palatasının kifayət qədər professional mütəxəssisləri var və biz həmin mütəxəssislərin köməkliyi ilə büdcə üzərində nəzarəti daha da gücləndirə, büdcə şəffaflığının daha da artırılmasını təmin edə, inflyasiya təzyiqinin artmasına baxmayaraq, hökumətə, dövlət başçısına, parlamentin rəhbərliyinə və Milli Məclisə büdcə sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə əlaqədar dəyərli tövsiyələr verə bilərik.

2006-cı ildə Hesablama Palatasının fəaliyyətində diqqətimi cəlb edən məsələlərdən biri də onun konkret istiqamətdə gördüyü işlərin miqdarının artmasıdır. Bu bizim komissiyada da xüsusi olaraq vurğulandı. Ayrı-ayrı təşkilatların yoxlanılması istiqamətində cəsarətli addımlar atılır. Lakin bu addımların təsir dairəsi, nəticəsi barədə hesabatda kifayət qədər məlumat verilməmişdir. Mən ona görə də İqtisadi siyasət daimi komissiyasının adından hesab edirəm ki, bu tövsiyələr mütləq nəzərə alınmalıdır. Hesablama Palatasının yeni sədri Heydər müəllimlə də bizim komissiyada söhbət oldu. Mən hesab edirəm ki, 2007-ci ilin hesabatı Azərbaycanda gedən sosial-iqtisadi proseslər kontekstində daha keyfiyyətli olacaq. Maliyyə şəffaflığının təmin edilməsi istiqamətində bizim atdığımız addımlar burada öz əksini daha ətraflı tapacaq. Eyni zamanda, Azərbaycanda artma ehtimalı olan inflyasiyanın qarşısının alınmasına, maliyyə şəffaflığının təmin edilməsinə, büdcə xərclərinin cənab Prezident tərəfindən müəyyən edilmiş strateji proqramlar ətrafında cəmlənməsinə və ən başlıcası, bu strateji proqramların maliyyə tutumunun müəyyən edilməsinə, onların səmərəliliyinin artmasına xidmət edəcəkdir.

Mən bununla çıxışımı bitirirəm. Nəzərə alaq ki, hesabat millət vəkillərinə paylanıb və onlar, yəqin ki, imkan olsa, sual verə, çıxış edə bilərlər. Mən də sizi bu hesabatı nəzərə almağa dəvət edirəm. Sağ olun.

Sədrlik edən. Çox sağ olun. Hesablama Palatası sədrinin müavini Abbas Allahverdiyev.

A. Allahverdiyev, Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatası sədrinin müavini.

Hörmətli cənab Sədr, hörmətli millət vəkilləri! Ölkəmizdə demokratik dövlət quruculuğu son dövrlərdə daim yüksələn xətlə inkişaf edir. Demokratik dəyərlər cəmiyyətimizin həyat normalarına çevrilir. Dövlət idarəçiliyində hakimiyyətin bölgüsü prinsipinin real nəticəsi kimi, Hesablama Palatasının öz fəaliyyəti haqqında Milli Məclisə hesabat verməsi işgüzar xarakter almışdır. Əsası ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan uğurlu iqtisadi islahatlar və neft strategiyası dövlətimizin güclənməsində əsaslı faktora çevrilmişdir. İqtisadiyyatda baş verən ciddi keyfiyyət dəyişiklikləri yüksək idarəetmədə dövlətin rolunun xarakterini dəyişməkdədir. Prezident möhtərəm İlham Əliyevin məqsədyönlü fəaliyyəti sayəsində indi dövlət idarəetmə sistemi cəmiyyət üçün yüksək keyfiyyətli ictimai xidmətlərin təminatçısına çevrilir. Bu, demokratik inkişafın təzahürüdür.

Ölkəmizin son 3 ildəki iqtisadi inkişafını səciyyələndirən ən mühüm meyl isə iqtisadiyyatda maliyyə axınlarının artması və sürətlənməsidir. Dövlət vəsaitləri, o cümlədən büdcə vəsaitlərinin həcmi görünməmiş sürətlə artır. Belə şəraitdə ali maliyyə nəzarəti orqanı kimi Hesablama Palatasının rolu və vəzifələri dəyişməlidir. Ona görə də biz Hesablama Palatası kimi çağdaş şəraitdə əsas vəzifəmizi ali maliyyə nəzarətinin iqtisadi inkişafın xarakteri ilə uzlaşdırılmasının təmin olunmasında görürük.

Hörmətli millət vəkilləri, 2006-cı ildə fəaliyyətimiz haqqında geniş hesabat sizə təqdim olunmuşdur. Hesabatımız ildən-ilə zənginləşir. Bu həm fəaliyyətimizin güclənməsi, həm də Palata sisteminin məntiqi ilə əlaqədardır. Struktur etibarilə hesabat bir neçə hissədən ibarətdir. Hesablama Palatasının əsas funksional vəzifələrinin icrası, konkret nəzarət tədbirləri və fəaliyyətimizin təşkilati-metodoloji və maddi-texniki təminatı ilə bağlı məlumatlar ayrı-ayrı bölmələrdə əks olunmuşdur. Məlumat üçün nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm ki, nəzarət tədbirləri üzrə bölmə Hesablama Palatası haqqında qanunvericiliyə əsasən maliyyə istiqamətləri üzrə auditorların hesabatları əsasında formalaşdırılmışdır.

2006-cı ildə funksional vəzifələrin icrası ilə yanaşı, 24 ekspert-analitik təhlil və 18 adi formada nəzarət tədbiri aparılmışdır. Nəticələrin əksəriyyəti Hesablama Palatasının iclasında müzakirə olunmuş, müzakirələrin nəticələri üzrə qanunvericiliyə müvafiq formada Milli Məclisə məlumatlar verilmişdir. Hesabat ilində vergi gəlirləri üzrə Aztelekom İstehsalat Birliyi və Keşlə Yükdaşıma Stansiyasında, dövlət rüsumları üzrə Bakı şəhər Notariat Kontorları və Avtonəqliyyat Servis Departamentində, təhsil xərcləri üzrə Təhsil Nazirliyində və Dillər Universitetində, teleradio xərcləri üzrə İctimai televiziyada, investisiya xərcləri üzrə Nəqliyyat Nazirliyi sistemində və “Azərenerji” Səhmdar Cəmiyyətində, yerli büdcələrin maliyyə-büdcə ekspertizası üzrə Xətai rayon bələdiyyəsində, Dövlət Neft Fondunun audit çərçivəsində, qaçqın və köçkünlərin sosial-məişət və məskunlaşması məsələləri üzrə xərclərlə bağlı Dövlət Qaçqınkomda aparılmış nəzarət tədbirləri daha böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Nəzarət tədbirlərinin yekunları müvafiq nazirlik və idarələrin rəhbərlərinin iştirakı ilə ətraflı müzakirə olunmuş, müvafiq qərarlar qəbul edilmiş və aşkar olunmuş nöqsan və çatışmazlıqların aradan qaldırılması üçün müvafiq dövlət orqanlarına təqdimatlar göndərilmişdir.

Hesablama Palatasının nəzarət tədbirlərinin ən mühüm məqsədləri ölkənin ali maliyyə nəzarəti orqanı kimi funksional vəzifələrimizin icrası üçün dolğun informasiya bazasının yaradılmasıdır. Bu baza ildən-ilə genişlənir və zənginləşir. Hesabat ilində Palata dövlət büdcəsinin icrası haqqında qanun layihəsinə, müvafiq hesabata, 2006-cı il dövlət büdcəsinə dəyişikliklər və əlavələr edilməsi haqqında qanun layihəsinə, 2007-ci ilin dövlət büdcəsi və Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun büdcəsi haqqında qanun layihələrinə rəy vermiş, 2006-cı il dövlət büdcəsi haqqında rüblük məlumatları Milli Məclisə təqdim etmişdir. Rəy və məlumatlarda icra orqanlarının məlumatları ilə yanaşı, apardığımız nəzarət tədbirlərinin nəticələrindən istifadə olunmuşdur.

Nəticələr sizə təqdim olunmuş hesabatda əks olunmuşdur. Onları təkrar etməmək üçün yalnız bir neçə məqamı diqqətinizə yönəltmək istərdim. Dövlət idarəetmə orqanlarının Hesablama Palatasının rəylərinə münasibəti dəyişir. Son dövrlərdə bizim rəylərimizdə qeyd olunan bir neçə mühüm sistem xarakterli problemlər artıq öz həllini tapmaqdadır. Belə ki, daha təkmil vahid büdcə təsnifatının qəbulu, büdcə təşkilatlarının büdcədənkənar vəsaitlərinin büdcədə toplanması, bir sıra iri büdcə sərəncamçıları sistemində maliyyə və inzibati idarəetmə sistemlərinin uzlaşdırılması, ilin sonuna istifadə olunmamış büdcə vəsaitlərinin cari dövriyyədən çıxarılması və sair kimi bizim rəylərimizdə daim öz əksini tapmış məsələlər, əsasən, həll olunmuşdur.

Lakin bütün problemlərin tam həll olunduğunu söyləmək hələ tezdir. Palatanın fəaliyyətdə olduğu 5 il ərzində “Hesablama Palatası haqqında” Qanuna bir neçə düzəlişlər və dəyişikliklər edilmiş, Palatanın səlahiyyət dairəsi xeyli genişlənmişdir. Lakin hələ də dövlət büdcəsi və icmal büdcənin auditi, bələdiyyə büdcələrinin istifadəsinə nəzarətin və sair kimi funksiyaların icrası üçün bəzi hüquqi-metodoloji çətinliklər qalmaqdadır. Məsələn, büdcələrarası transferlərin mexanizmlərinin olmaması, inzibati və maliyyə-idarəetmə sistemlərinin bir çox hallarda fərqliliyi, hökumətin daxili nəzarətinin qeyri-təkmilliyi, bir sıra dövlət idarəetmə orqanları və təşkilatlarının nəzarət tədbirlərinin aparılmasına imkan yaratmaması, bizim sorğularımıza mahiyyəti üzrə və vaxtında cavab verilməməsi və sair kənar nəzarəti həyata keçirən Hesablama Palatası üçün çətinliklər yaradır.

Nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm ki, növbəti məqam fəaliyyətimizin qanunvericilik bazası haqqındadır. Bizim rəy və məlumatlarımızda bu məsələ ilə bağlı mütəmadi olaraq müəyyən mülahizələr əks olunmuşdur. Bununla belə, bir daha vurğulamağı məqsədəuyğun hesab edirəm ki, maliyyə axınlarının sürətlə artdığı şəraitdə ölkəmizdə dövlət vəsaitlərindən istifadəyə nəzarətin təkmilləşdirilməsi üçün ilk növbədə dünya təcrübəsinə və Ali Audit Qurumlarının Beynəlxalq Təşkilatının, yəni İNTOSAY-ın “Nəzarətin rəhbər prinsipləri” adlı Lima Bəyannaməsinin tövsiyələrinə uyğun olaraq dövlət maliyyə nəzarətinin əsas vəzifələri və prinsiplərini əhatə edən Dövlət maliyyə nəzarəti qanununun qəbul edilməsi vaxtı yetişmişdir. Onu da qeyd etməyi vacib sayıram ki, möhtərəm Prezident hələ 2006-cı ilin dövlət büdcəsinin tətbiqi ilə bağlı fərmanında belə bir qanunun hazırlanmasını müvafiq qurumlara tapşırmışdı. Maliyyə Nazirliyi və Hesablama Palatasının birgə hazırladığı qanun layihəsi hazırda beynəlxalq təşkilatlarda ekspertiza olunur. Yəqin ki, yaxın vaxtlarda bu qanun layihəsi geniş müzakirəyə çıxarılacaqdır.

Dünya təcrübəsində son dövrlərdə dövlət büdcəsinin funksiyalarının genişlənməsi sayəsində dövlət xərclərinin iqtisadi artımın təmin olunmasında rolu yüksəldilir. İndi ölkəmizdə də dövlət vəsaitlərinin büdcə mexanizmi vasitəsi ilə idarə olunmasının miqyası sürətlə genişlənib. Bu mexanizmdə dövlət büdcəsi ilə yanaşı, digər büdcə institutlarının da payı artır. İcmal büdcə və büdcə sistemi kimi maliyyə institutlarının nəinki həcmi artır, həm də onların tərkibi genişlənir. Digər tərəfdən hələ də müxtəlif səviyyəli büdcə strukturlarından kənarda əhəmiyyətli həcmdə dövlət vəsaitlərinin dövriyyəsi qalmaqdadır. Belə ki, dövlətin müxtəlif təbiətli maliyyə axınları, faktiki olaraq, fərqli mexanizmlərlə tənzimlənir. Ali maliyyə nəzarətinin missiyası baxımından, hesab edirik ki, ölkəmizdə dövlətin iqtisadi idarəetmədə rolunun güclənməsi və idarəetmə şəffaflığının artması üçün geniş mənada büdcə mexanizmi və bütövlükdə büdcə qanunvericiliyinin təkmilləşdirilməsi artıq zərurətə çevrilmişdir. Bizim qənaətimizə görə, dövlətin iqtisadi funksiyalarının daha səmərəli, qənaətli olması və nəticələrinin həyata keçirilməsi üçün büdcə məcəlləsinin hazırlanması məqsədəuyğundur.

Hörmətli millət vəkilləri, 2006-cı ildə Hesablama Palatasının işi və problemləri barədə nəzərinizə çatdırdığım məsələlər göstərir ki, bizim fəaliyyətimizdə heç də hər şey rəvan deyildir. Çatışmazlıqlar və nöqsanlarımız yetərincədir. Biz onları görürük və aradan qaldırmağa çalışırıq. Eyni zamanda, bir daha vurğulamaq istəyirəm ki, bu işdə Milli Məclisin dəstəyinə böyük ehtiyacımız vardır. Çünki Palata bütövlükdə hələ yeni dövlət institutudur, dövlət idarəetmə sistemində və cəmiyyətdə onun rolu və vəzifələri haqda fikirlər müxtəlifdir. Ona görə də parlamentin yardımına ehtiyacımız çoxdur. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Çox sağ olun. Keçirik müzakirələrə. İqbal Ağazadə.

İ. Ağazadə. Çox sağ olun. Hörmətli cənab Sədr, hörmətli millət vəkilləri! Mən də Hesablama Palatasının bizə təqdim olunan hesabatını oxumuşam və müəyyən fikirlərimi ümumi qaydada ifadə edəcəyəm. Amma ondan əvvəl bir məsələyə toxunmaq istəyirəm. Bu, Hesablama Palatasının strukturu ilə bağlıdır. Bilirik ki, Hesablama Palatası ali maliyyə qurumudur və respublika büdcəsinin hansı formada işlənilməsinə nəzarəti həyata keçirən bir orqandır. İqtidar da, Azərbaycan müxalifəti də, Azərbaycan cəmiyyəti də bütövlükdə korrupsiya və rüşvətxorluğa qarşı mübarizə apardığını bəyan edir, şəffaflıq sisteminin təmin olunmasını dəfələrlə öz bəyanatlarında, strateji kurslarında göstərirlər. Mən təklif edirəm ki, 7 auditordan 2-si Azərbaycan müxalifətinin parlamentdə təmsil olunan hissəsinin təqdim etdiyi adamlardan olsun ki, bu şəffaflıq daha yaxşı şəkildə təmin oluna bilsin. Bu bir sıra ölkələrdə var. Ola bilsin, sizin bugünkü yanaşmanız bir az ironik olsun, amma dünyanın əksər ölkələrində bu tipli ictimai və dövlət nəzarəti institutlarında fərqli düşərgənin nümayəndələrinin bu sistemlərdə təmsilçiliyi təmin olunur. Bəli, əgər müxalifət təmsil olunmursa, yalnız iqtidar təmsil olunursa Hesablama Palatasının rəyi belə olur.

Hesablama Palatası Azərbaycanda keçən 1 il ərzində nə ilə məşğul olub? Hesablama Palatası yalnız ayrı-ayrı özəl şirkətlərin fəaliyyətini bu və ya digər şəkildə yoxlayıb. Ayrı-ayrı şirkətlər – kim hansı binanı tikdi, kim hansı işlə məşğul oldu, oradan nə qədər pul əldə etdi, neçəyə aldılar, neçəyə satdılar. Əslində, bunun dövlət büdcəsinə və pulun xərclənməsinə birbaşa aidiyyəti yoxdur. Bəli, iddia oluna bilər ki, həmin özəl şirkət də bu və ya digər şəkildə büdcənin formalaşmasında iştirak edir və vergi ödəyir. Amma onu yoxlayan orqan vergi orqanıdır. Hesablama Palatası birbaşa büdcədən ayrılan vəsaitin hansı şəkildə xərclənməsi ilə məşğul olur. Amma hesabatı açıb baxsaq görərik ki, hesabatda Hesablama Palatası nə qədər özəl müəssisənin adını sayıb, onların bilavasitə işinə müdaxilə edir. Bu, Hesablama Palatasının işi deyil.

Hesablama Palatasının rəyində bir dövlət müəssisəsinin yoxlanılması və dövlət müəssisəsində korrupsiya və rüşvətxorluq halları ilə bağlı, büdcə sistemindən oğurlanan pullarla bağlı, qeyri-qanuni vəsaitlərin hansı formada sərf olunması ilə bağlı bir cümlə belə yoxdur. Niyə bir dənə ciddi müəssisəni Hesablama Palatası yoxlamayıb və yaxud yoxladığı müəssisələrin hər hansı birində bir dənə də olsun fakt üzə çıxarıb burada nümayiş etdirməyib? Çox kiçik məbləğlər göstərməklə sanki cinayət hadisəsinə, cinayət prosesinə uyğunluğu olmasın deyə bu məsələləri göstərir. Hələ hesabatın bəzi yerlərində görün nə göstərilir – orfoqrafik səhvlərin, cümlə səhvlərinin tutulması. Sintaksis təhlillərin formasını tapıb yazıb bura. Nə dəxli var onun Hesablama Palatasına?

Mən hesab edirəm ki, Hesablama Palatası daha ciddi orqan kimi Azərbaycan büdcəsində olan pulun müxtəlif sferalara xərclənməsinə nəzarəti tam şəkildə həyata keçirməlidir. Növbəti ildə Hesablama Palatasının rəyi bu hesabatdakı kimi olmamalıdır. Güman edirəm ki, Hesablama Palatasının işini yaxşı təşkil etmək, səmərəli, şəffaf təşkil etmək üçün auditorların tərkibində dəyişiklik edilməlidir, cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin nümayəndələri auditliyə cəlb olunmalıdır. Çox sağ olun.

Sədrlik edən. Çox sağ olun. İqbal müəllim, auditorlar təbəqə yox, mütəxəssislər olmalıdır. Dünyada belə bir forma yoxdur ki, auditor müxalifət və ya iqtidar nümayəndəsi olsun. Auditorluğa namizədi Milli Məclisin Sədri təqdim edir. Nə vaxt müxalifət nümayəndəsi Milli Məclisin Sədri olar, onda təqdim edər. Cəmil Həsənli.

C. Həsənli. Çox sağ olun. Hörmətli cənab Sədr, hörmətli millət vəkilləri, mətbuat nümayəndələri! Azərbaycan parlamentinin çox ciddi məsələlərindən biri Hesablama Palatasının fəaliyyəti ilə bağlıdır. Artıq bir neçə ildir ki, Hesablama Palatası parlamentdə xüsusi hesabatla çıxış edir. Bu gün biz Hesablama Palatasının 2006-cı il üçün fəaliyyəti haqqında hesabatı dinlədik. Əgər biz bu hesabatları müqayisə etsək, ədalət naminə demək lazımdır ki, builki hesabat ötən ilki hesabata nisbətən bir qədər irəliyə doğru addımdır. Amma ümumilikdə hesabatla bağlı bizim burada deputat həmkarımız İqbal Ağazadənin dediyi fikirlərlə mən də şərikəm. Hesabatın hansı bölməsini oxuyursansa, sonluğunda məlum olur ki, Hesablama Palatası hansı dövlət orqanına, hansı nazirliyə müraciət edib sənədləri tələb edibsə, bir qayda olaraq, Hesablama Palatasına yetərincə sənədlər verməyiblər. Əlbəttə, nazirliklər, dövlət şirkətləri, özəl strukturlar yetərincə öz maliyyə sənədlərini, iş sənədlərini Hesablama Palatasına vermirlərsə, Hesablama Palatasının ciddi rəy hazırlamasına heç bir ümid bəsləmək olmaz.

Ancaq bununla bərabər, mən bir sıra qeydlərimi deyəcəyəm. Xahiş edirəm, bunu nəzərə alın ki, Hesablama Palatası Milli Məclisindir. Əgər Hesablama Palatası Vergilər Nazirliyinə müraciət edib nəyi isə tələb edirsə və Vergilər Nazirliyi bunu verməkdən imtina edirsə, bu, Milli Məclisə olan münasibətdir. Mən nümunə olaraq Vergilər Nazirliyinin adını çəkdim. Hesabatla tanış olanda məlum olur ki, hansı nazirliyə müraciət olunub, eyni qaydada cavablar alınıb. Ümid edirəm ki, qarşıdakı illərdə icra strukturları, ayrı-ayrı nazirliklər tərəfindən Milli Məclisə bu cür hörmətsiz münasibət aradan qaldırılacaq.

Rəydə diqqətimizi çəkən bir sıra məsələlərə öz fikrimizi bildirmək istəyirəm. Bunun birincisi onunla bağlıdır ki, Azərbaycan büdcəsini izləyəndə büdcə hesabına yatırılan sərmayələrin səmərəliliyinin çox aşağı olduğu üzə çıxır. Yəni bu, dövlət orqanları üçün xarakterik bir məsələdir. Necə olur ki, özəl strukturda eyni həcmdə investisiya tamamilə ayrı nəticələr verir, amma dövlət orqanlarına qoyulan sərmayələr həmin nəticələri vermir? Məsələn, Bakı şəhərinin daxilində Bakı şəhər İcra Hakimiyyəti tərəfindən bu il yol çəkilib, gələn il o yol təzədən çəkilir. Axı bu, büdcə hesabına olur. Bunun müəyyən bir müddəti olmalıdır, bu yol 3 il, 5 il, 10 il işlək olmalıdır. Ola bilməz ki, bu il yazda yol çəkilsin, gələn ilin yazında o təzədən qazılıb tökülsün və təzədən buna dövlət vəsaiti xərclənsin.

Daha sonra, əgər Hesablama Palatasının üzvləri diqqət yetirsəydilər, görərdilər ki, bir qayda olaraq, respublika nazirliklərində satınalmaların və xidmətlərin qiyməti mövcud bazar qiymətindən həmişə yuxarı göstərilir. Məsələn, bazarda armaturun tonu 850 dollara olduğu halda, dövlət hesabına aparılan tikintilərdə, bir qayda olaraq, 1200 dollara alındığı məlum olur. Bu nə ilə bağlıdır? “Azərenerji” barədə burada xüsusi bölmə var. Modul stansiyalar alıblar. Bir meqabaytı 1 milyon dollara qazla işləyən modul stansiyalardır. Eyni texniki göstəricilərlə Türkiyə həmin şirkətdən modul stansiyalar alıb, həm qazla işləyir, həm mazutla işləyir, 1 meqabaytı 500 min dollara. Birdən-birə Azərbaycanın aldığı bu tipli vəsaitlərin qiymətlərinin dünya bazarında olan qiymətlərdən iki dəfə artıq olması nə ilə bağlıdır? Mən xahiş edirəm, bunun səbəbini çıxış edən yoldaşlar göstərsinlər.

Kənd təsərrüfatına büdcə vəsaitlərinin ayrılması və təyinatı üzrə xərclənməsi. Bu çox ciddi məsələdir. Ona görə ciddi məsələdir ki, bir tərəfdən müvafiq nazirliklər deyirlər ki, Azərbaycanda 2003-2005-ci illərdə açılan 520 min iş yerinin 84 faizi regionlarla bağlıdır. O biri tərəfdən verdikləri hesabatda görünür, kənd təsərrüfatı vur-tut 0,9 faiz artıb ki, bu da qiymət artımının hesabınadır. Əgər belədirsə, büdcə vəsaitlərinin səmərəliliyi kənd təsərrüfatında niyə acınacaqlı vəziyyətdədir və Hesablama Palatası bu istiqamətdə hansı təklifləri vermək fikrindədir?

Dövlət büdcəsi ilə bağlı. Düzdür, dövlət büdcəsi ilə bağlı məsələlərə Hesablama Palatasının hesabatında toxunulub. Burada deyilir ki, ilin ortasında büdcəyə əlavələr edilməsi elə də yaxşı ənənə deyil. Mən bu fikirlə razıyam. Büdcə peşəkarcasına proqnozlar əsasında hazırlanmalıdır. 2004, 2005, 2006-cı illərdə ilin ortasında büdcə yenidən müzakirəyə çıxarılıb. Bu ənənəyə son qoymaq lazımdır. Büdcə elmi proqnozlara, təsərrüfat proqnozlarına əsaslandığı üçün ildə iki dəfə büdcənin müzakirə edilməsi müsbət ənənə deyil. Bu da nəzərə alınmalıdır.

Hesablama Palatası, yaxşı olardı, hesabatında göstərəydi ki, biz 2007-ci ilin büdcəsini müzakirə edən zaman orada enerji daşıyıcılarının qiymətinin artmasını nəzərdə tutmamışdıq və vətəndaşlar, istər hüquqi şəxslər, istərsə də fiziki şəxslər olsun, öz təsərrüfatlarını bizim qəbul etdiyimiz büdcədə enerji daşıyıcılarının qiymətlərinə uyğun qurmuşdular. Birdən-birə 2007-ci ilin yanvar ayının 6-da həm dövlət müəssisələri, həm özəl müəssisələr, həm də vətəndaşlar üçün gözlənilmədən qiymətlərin artırılması büdcə sisteminin pozulması demək deyildimi? Bu barədə, xahiş edirəm, izahat verilsin. İndi dövlət öz nəzarətində olan müəssisələrə köhnə qiymətləri şamil edir. Belə məlum olur ki, qiymət artımının hədəfi ancaq özəl müəssisələr və eyni zamanda vətəndaşlar olacaqlar.

Bank sistemində olan vəziyyətlə bağlı. Hesabatda bu məsələlərə geniş yer verilir, bir qayda olaraq, dövlət banklarının yeritdiyi siyasətdə yol verilmiş nöqsanlara toxunulmur. Məsələn, 2006-cı ildə Kapital Bankın özəlləşdirilməsi ilə bağlı ayrıca qanun verilibdir. Əvvəla, özəlləşdirmə haqqında dövlət proqramı var. Kapital Bankla bağlı hansı məsələ meydana çıxdı ki, bu özəlləşdirmə proqramına sığışmadı və bundan ötrü ayrıca qanun vermək zərurəti meydana çıxdı? Beynəlxalq Banka da bunu şamil etmək olar. 1998-ci ildən bəri dəfələrlə Beynəlxalq Bankın özəlləşdirilməsi ilə bağlı məsələlər müzakirə olunur, amma bu günə qədər heç bir irəliləyiş yoxdur. Hesab edirəm ki, hesabatda buna da münasibət bildirilməli idi. Ümumiyyətlə, bank sistemi ilə bağlı dövlət banklarının maliyyə bazarlarına nəzarət etməsi özəl bankların fəaliyyəti üçün çox ciddi maneələr törədir. Biz Hesablama Palatasının bu məsələyə dair də rəyini eşitmək istərdik.

Hesabatın bir çox yerlərində enerji daşıyıcılarının enerji sistemində və büdcədə yeri ilə bağlı söhbət gedir. Bir qayda olaraq, Azərbaycanda enerji daşıyıcılarının qiymətlərinin artması üçün istehlak bazarını əsas götürürlər. Bəlkə maya dəyəri ilə bağlı məsələləri Hesablama Palatası bu gün gündəliyə çıxaraydı, göstərəydi ki, niyə həm qonşu dövlətlərlə, həm dünya dövlətləri ilə müqayisədə enerjinin müvafiq kilovat-saatı Azərbaycanda digər ölkələrdəkindən baha başa gəlir? Mən əminəm ki, bu yalnız texnikanın köhnə olması ilə bağlı deyil, bunun arxasında çox ciddi korrupsiya faktları dayanır.

Qiymətli kağızlar bazarının formalaşmaması ciddi məsələdir. İş adamlarının əlində alternativ mənbələri olmalıdır. Bu qiymətli kağızlar bazarının formalaşmaması...

Azərbaycan  Respublikası  Mill Məclis Sədrinin
birinc müavin Z. Əsgərov  sədrlik  edir

Sədrlik edən. Sağ olun. Vahid Əhmədov.

V. Əhmədov. Çox sağ olun. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri, hörmətli mətbuat nümayəndələri! Hesablama Palatası bu gün Azərbaycan dövlətinin quruluşuna görə ali nəzarət orqanı sayılır. Hesablama Palatasının hesabatı millət vəkilləri tərəfindən çox ciddi araşdırılıb. Əgər biz nəzər yetirsək görərik ki, Hesablama Palatasının iş planında 39 audit, 44 ekspert-analitik tədbirdən cəmi 50 faizi yerinə yetirilib. 50 faiz, faktiki olaraq, yerinə yetirilməyib. Bunun səbəbi nədir? Hesabatda bu barədə məlumat yoxdur. Dövlət büdcəsinin icrası ilə əlaqədar rəylərdə vergilərin, xüsusilə mənfəət vergisinin, sadələşdirilmiş verginin yerinə yetirilməsi amilləri göstərilib. Amma bunların səbəbi nədir, hansı səbəblərdən bunlar yerinə yetirilməyib, yerinə yetirilməsi üçün nələr etmək lazımdır? Bunlar hesabatda öz əksini tapmayıb.

Hesablama Palatasında məlumat bazasının olmaması hesabatda tam dəqiqliklə öz əksini tapır. Bu müddət ərzində Hesablama Palatasında tam məlumat bazasının yaradılmaması təəssüf doğurur. Hesablama Palatasının bir sıra iri vergi ödəyiciləri, yəni dövlət təşkilatları tərəfindən yoxlamaya buraxılmaması bir daha onu göstərir ki, Hesablama Palatası öz məsuliyyətini hiss etmir. Yoxlamaların effektivliyi də mən deyərdim ki, bizdə şübhə doğurur. Çünki bütün yoxlanan müəssisələrdə istər iri vergi ödəyiciləri, istərsə də kiçik vergi ödəyiciləri olsun, korrupsiya halları aşkar edilir. Amma bu materiallar yalnız Maliyyə Nazirliyinə göndərilməklə iş bitmiş hesab olunur və bunların nəticəsi olaraq biz hesabatda heç nə hiss etmirik.

Tikinti ilə əlaqədar. Hesabatda qeyd olunduğu kimi, 15-ə yaxın tikinti təşkilatında yoxlama aparılıb. Bu yoxlamaların nəticəsindən aydın görünür ki, tikintidə böyük əyintilər, yeyinti hadisələri var, vergilər ödənilmir. Amma bunun nəticəsi olaraq heç bir təklif irəli sürülmür. Hesablama Palatasının rəqəmlərində də qeyri-dəqiqliklər var. Rəqəmlər yalnız iki miqdarı göstərilir. Ona görə də Hesablama Palatası bu işlərə diqqət yetirməlidir.

Ümumiyyətlə götürdükdə, mən deməzdim ki, Hesablama Palatasının hesabatı üzərində qeyri-mütəxəssislər işləyib. Burada çox gözəl mütəxəssislər var. Bu, hesabatdan da bilinir. Amma görünür, bunların səlahiyyətlərini yerinə yetirmək üçün imkan, şərait o qədər də yaradılmayıb.

Mən Hesablama Palatasının yeni sədrinin seçilməsi ilə əlaqədar bir neçə təklif vermək istəyirəm. Azərbaycanda, bilirsiniz ki, son illər çox böyük investisiya layihələri həyata keçirilir. Azərbaycanın 2007-ci il dövlət büdcəsində 2 milyard dollara yaxın əsaslı tikinti investisiya layihələri öz əksini tapıb. Bu layihələrin həyata keçirilməsi üçün şəffaflıq, korrupsiyaya yol verilməməsi əsas şərtlərdən biridir. Mən belə hesab edirəm ki, Hesablama Palatası Maliyyə Nazirliyi ilə birlikdə maliyyə nəzarəti haqqında qanun layihəsini bizə təcili təqdim etməlidir. Yəni böyük investisiya layihələrinin həyata keçirilməsində Hesablama Palatasının nəzarəti çox güclü olmalıdır. Digər tərəfdən, Azərbaycanda neft gəlirlərinin şəffaflığının təmin edilməsi, onların bölüşdürülməsi və istifadəsi Hesablama Palatası tərəfindən daim nəzarətdə olmalı, Hesablama Palatası bunu öz nəzarətində saxlamalıdır.

Hesabatdan göründüyü kimi, dövlət büdcəsindən kənar əlavə fondlardan istifadə çox pis haldadır. Buna, faktiki olaraq, nəzarət olunmur. Bu da həmin fondların müəyyən yollarla mənimsənilməsinə gətirib çıxarır. Hesablama Palatası bu məsələyə də ciddi diqqət yetirməlidir.

Konkret dövlət təşkilatlarında, iri vergi ödəyicilərində, mən deyərdim ki, çatışmazlıqlar həddindən artıq çoxdur. Bütün iri vergi ödəyicilərində, faktiki olaraq, qanun pozuntuları, özü də çox böyük qanun pozuntuları var, mənimsəmələr çoxdur. Hesablama Palatası iri vergi ödəyicilərində yoxlamalar aparıb müəyyən əyintiləri üzə çıxarmaqla işini bitmiş hesab etməməlidir. Bu işin ardınca gedib onun axırına çatmalı və dövlət büdcəsinə əlavə gəlirlərin daxil edilməsinə nail olmalıdır. 2006-cı il üçün Hesablama Palatasının rəyini nəzərə almaq olar. Amma bizim verdiyimiz təkliflər mütləq Hesablama Palatasının yeni sədrinin gələcək işində nəzərə alınmalıdır. Diqqətinizə görə sağ olun.

Sədrlik edən. Çox sağ olun. Əli Məsimli.

Ə. Məsimli. Çox sağ olun. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri! Mən hesab edirəm ki, Hesablama Palatasının bu il üçün təqdim etdiyi hesabat əvvəlki illərlə müqayisədə daha təkmildir və orada qaldırılan məsələlər əvvəlki illərlə müqayisədə obrazlı şəkildə desək, daha dişlidir. Bu nöqteyi-nəzərdən Hesablama Palatasının təqdim etdiyi hesabatı məqbul hesab etmək olar. Amma eyni zamanda, Hesablama Palatasının fəaliyyət səmərəliliyinin artırılması istiqamətində bir sıra işlərin görülməsini də vacib hesab edirəm. Hesabat təhlil olunan zaman görünür ki, burada Hesablama Palatası insafən xeyli iş görüb, bir sıra vacib məqamları üzə çıxarıb. Amma məbləğlər kiçikdir. Yəni Azərbaycanda ali nəzarət orqanı kimi bir təşkilatın üzə çıxardığı rəqəmlər də onun çəkisinə uyğun olmalıdır. İstər büdcədən, istərsə də digər mənbələrdən səmərəsiz istifadə halları, hamıya məlumdur ki, çoxdur.

İkinci blok məsələni mən təkliflər kontekstində qeyd etmək istərdim. Gələn il Azərbaycanın neftdən gəlirləri 10 milyard dollara çatacaq. 2010-cu ildə artıq bu rəqəm 20 milyard olacaq. Bu, Azərbaycan kimi bir dövlət üçün həddindən artıq böyük bir rəqəmdir. Məlumdur ki, bunun bir hissəsi Neft Fondu vasitəsi ilə sosial xarakterli layihələrin reallaşmasına yönəldiləcək. Amma bir hissəsi də mütləq büdcə vasitəsi ilə xərclənəcək. Burada iki ciddi məqamı mən xüsusi qeyd etmək istəyirəm. Birinci, bizim kimi ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, ciddi nəzarət mexanizmi olmayanda həmin vəsaitlərdən istifadənin səmərəliliyi aşağı olur və bu, zəncirvari reaksiya formasını alandan sonra artıq onun qarşısını almaq olmur. Hesablama Palatasında kifayət qədər professionallardan ibarət bir komanda formalaşdırılıb. O, büdcəyə daxil olan vəsaitdən səmərəli istifadə olunması istiqamətində yaxşı, etibarlı bir mexanizm qura bilər ki, həmin mexanizm vasitəsi ilə büdcə vəsaitlərindən səmərəli istifadəni təmin etmək olsun.

Azərbaycan büdcəsi artıq 2007-ci ildən başlayaraq cari xərclər büdcəsindən strateji büdcəyə çevrilir. Orada investisiya xərcləri getdikcə artmağa başlayır. Növbəti illərdə daha da artacaq. Yaxşı olar ki, Hesablama Palatasının rəylərinin birində məhz investisiya layihələrinin büdcə müzakirə olunan zaman Milli Məclisdə təqdim edilməsi məsələsi öz əksini tapsın. Bu məsələ 2007-ci ilin büdcəsi müzakirə olunan zaman da qalxmışdı. Həmin problemi aradan qaldırmaq üçün Hesablama Palatasının əsaslandırılmış bir variantdan istifadə etməsi məqsədəuyğundur.

Növbəti məsələ. Büdcədə neftin qiyməti bir barel üçün 50 dollar nəzərdə tutulub, real qiymətlər isə 60 dolları ötüb. Təbii ki, may ayında büdcəyə yenidən baxmaq lazım gələcək. Həm neftin qiymətinin qalxması, həm də yanvar ayında enerji daşıyıcılarının qiymətinin qalxması büdcəyə yenidən baxılmasını tələb edir. Hesablama Palatası məhz bu iki kontekstdə 2007-ci il büdcəsində daha səmərəli dəyişikliklərin edilməsi istiqamətində təkliflərini ortaya qoysaydı, ümumi işin xeyrinə olardı.

Beynəlxalq təşkilatlar bütün rəylərində birmənalı şəkildə Azərbaycanda inflyasiya lokomotivi rolunu Azərbaycan büdcəsinin oynadığı qənaətinə gəlib. Onları qınamaq olmaz. Onlar, əsasən, büdcə ətrafında fəaliyyət göstərir və ondan kənar amilləri nəzərə almırlar. Düzdür, büdcə vəsaiti son illər sürətlə artır, amma bu artım inflyasiya artımı yaratmır. Mən hesab edirəm, dərin təhlillər aparılsa, məlum olar ki, Azərbaycanda yüksək inflyasiyanın lokomotivi büdcə deyil. Hesablama Palatası Azərbaycanda inflyasiya lokomotivinin əsil mənbələrinin ortaya çıxarılması üçün yaxşı tədqiqatlar hazırlayıb ortaya qoya bilər.

Hesablama Palatasının apardığı tədqiqatlar əvvəlki illərlə müqayisədə irəliyə doğru bir addım olsa da, burada çatışmayan iki cəhət var. Birinci cəhət ondan ibarətdir ki, Hesablama Palatası hansısa informasiyanı ala bilmir, hansısa informasiyalar üzrə dəfələrlə müraciətlər olunur və sair. Bu problemi həll etmək üçün Milli Məclis Hesablama Palatasına kömək eləməlidir ki, təhlil zamanı onun aşkara çıxardığı çatışmazlıqları aradan qaldırmaqdan ötrü tədbirlər görmək mümkün olsun.

Hesablama Palatasının fəaliyyətində qanunvericilik bazasının möhkəmləndirilməsi istiqamətində işlərin sürətləndirilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Ona görə də hesab edirəm ki, Maliyyə Nazirliyi və digər əlaqədar təşkilatlarla birgə Hesablama Palatası həm xərclər strategiyasının işlənib hazırlanmasında fəal iştirak eləməli, həm də maliyyə nəzarəti haqqında qanunun qəbulunun sürətləndirilməsinə öz təsirini göstərməlidir.

Vacib hesab elədiyim bir təklif də var. Bu ondan ibarətdir ki, son dövrlərdə bələdiyyələrin səlahiyyətlərinin artırılması istiqamətində qanunvericilik sənədləri qəbul edilir. Ədliyyə Nazirliyinin bu sahədə təqdim elədiyi hesabatda da bu sahədə təkmilləşdiriləsi xeyli işlərin olması göstərilmişdir. Hesablama Palatası bu istiqamətdə bir sıra çatışmazlıqları qeyd eləyib. Amma bu, məsələnin az hissəsidir. Yerlərdə vəsaitlərdən səmərəli istifadəni təmin eləməkdən ötrü bu işin dərinləşdirilməsini vacib hesab edirəm. Ona görə də bütün istiqamətlərdə Hesablama Palatasının audit sahəsində fəaliyyətinin dərinləşdirilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edər.

Azərbaycanın xarici borcları o qədər də çox deyil. Adambaşına böləndə başqa ölkələrlə müqayisədə az çıxır. Onun böyük əksəriyyəti, beşdə dörd hissəsi əlverişli şərtlərlə və əlverişli müddətə alınan borclardır. Amma elə borclar da var ki,biz həmin borcları bir sıra ölkələrin praktikasından istifadə edərək vaxtında qaytarsaq, faizlərin ödənilməsindən azad olarıq, beləliklə də əlimizdə əlavə gəlir olar. O qədər böyük rəqəm olmasa da, hər halda bu praktikadan istifadə etməklə biz faizlərdən azad ola və o vəsaitə qənaət edərik.

Qayıdıram çıxışımın əvvəlinə. Mən Namiq Nəsrullayevə can sağlığı, uzun ömür, gələcək fəaliyyətində uğurlar arzulayıram. Heydər Əsədovun professional kimi səviyyəsini bilirəm. Orada kifayət qədər yaxşı mütəxəssislər var. Hesablama Palatası mütəxəssis nöqteyi-nəzərdən də formalaşıb. Hesab edirəm ki, biz bu hesabatı nəzərə alıb, Hesablama Palatasına gələcəkdə daha mükəmməl, daha sanballı, daha səmərəli fəaliyyət arzulamalıyıq.

Sədrlik edən. Sağ olun. Zahid Orucov.

Z. Orucov. Təşəkkür edirəm. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri! Mən birinci növbədə bu müzakirənin hər hansı hüquqi nəticəsini özüm üçün təhlil eləmək istəyirəm. İş ondadır ki, parlamentin səlahiyyətlərinin icrası bir neçə mexanizmlərlə həyata keçirilə bilər. Onlardan birincisi, ölkədə insan haqlarının vəziyyətinə dair ombudsman təsisatı ilə bu prosesə təsir eləməkdir. İkincisi, Hesablama Palatası ilə birgə hökumətin fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirməkdir, üçüncüsü, bələdiyyə orqanları və sair. Mən hesab edirəm ki, bu mənada bizim bəxtimiz bir az gətirməyib. Ombudsmanın hesabatını həmişə 8 Mart ərəfəsində qəbul elədiyimizdən bayram əhval-ruhiyyəsi bu hesabata təsir eləyir. Sonrakı günlərdə Nazirlər Kabinetinin hesabatı Novruz bayramına düşür, o əhval-ruhiyyə müzakirələrin ciddiliyinə təsir eləyir, nəhayət, Hesablama Palatasının fəaliyyətinin müzakirələri və onun hesabatının burada dinlənilməsi də Nazirlər Kabinetinin hesabatından sonra düşdüyündən hər hansı bir hüquqi nəticəsi, yükü olmur. Beləliklə də bizim burada müzakirələrimiz də bir sıra hallarda nəticəsiz qalır. Ona görə də mən hesab edirəm ki, birinci olaraq, biz müzakirələrimizin prosedurunu dəyişməliyik. O da ondan ibarət olmalıdır ki, Azərbaycanda parlamentin ölkədə gedən proseslərə təsirini daha da artırmaq üçün, hər bir deputatın hökumətin fəaliyyətinə təsirini reallaşdırmaq üçün Hesablama Palatasının bu hesabatını Nazirlər Kabinetinin hesabatından əvvələ və bəlkə də Nazirlər Kabinetinin hesabat gününə salmalıyıq. Ondan əvvəl olmalıdır ki, bunun hər hansı bir nəticəsi olsun. Yoxsa belə çıxır ki, burada irəli sürülmüş təkliflər bizim üçün, sadəcə, arxiv materialları kimi əhəmiyyətli olur, ondan başqa işə yaramır.

Hesab edirəm ki, Hesablama Palatası hökumətin fəaliyyətinə nəzarət baxımından yetərli fəaliyyətə malikdir və parlamentin cəmiyyətdə daha artıq nüfuz daşıyıcısı olması üçün də bu qurumun fəallığını artırmağa çox böyük ehtiyac var. Yetər biz bunu desək ki, Rusiya məkanında Sergey Stepaşinin adının, demək olar, hər bir sıravi vətəndaş tərəfindən tanınması bu qurumun nə qədər ciddi bir təsisat kimi formalaşdığını, hər bir hökumət strukturuna təsirinin ciddi olduğunu, bu maliyyə nəzarətinin, sözün həqiqi mənasında, vətəndaşların maraqlarına uyğun aparıldığını göstərən bir faktdır. Əslində, mənim aləmimdə parlamentin təsisatı kimi Hesablama Palatasının fəaliyyəti barədə “xalq nəzarəti” sözlərini işlətmək yerinə düşər. Bu ifadə sovet dövründəki assosiasiyasını doğurduğundan biz onu, sadəcə, işlətmirik. Amma mən düşünürəm ki, biz, sözün həqiqi mənasında, buradakı müzakirələri əhəmiyyətli, nəticəli eləmək üçün öz fəaliyyətimizdə müəyyən dəyişikliklər eləməliyik. Avropa Şurasını bəzən qınayırıq ki, onlar parlamentin Konstitusiya üzrə səlahiyyətlərini hakimiyyət budağı kimi yerinə yetirmədiyindən danışırlar. Bu mənada onlar haqlıdırlar. Söhbət ondan gedir ki, biz verilmiş geniş səlahiyyətləri özümüz reallaşdırmaqda maraqlı deyilik və müzakirələrə bu qədər az deputatın yazılması da mənə onu deyir. Biz, adətən, hansısa hökumət strukturunun fəaliyyətindən narazılığımızı ifadə edirik. Amma 2002-ci ildə, hörmətli Ziyafət müəllim, Siz də bilirsiniz ki, bizim Konstitusiyamızda edilmiş dəyişikliklər, yəni referendumla aparılmış bu islahatlar nəinki hökuməti bütöv tərkibdə, hətta hər hansı bir naziri ayrılıqda parlamentə dəvət etmək və Hesablama Palatası ilə birgə bu müzakirələri aparmağa imkan verərdi.

Mən birinci növbədə qeyd eləmək istəyirəm ki, hesabat həddindən artıq səthi hazırlanıb. O cümlədən əhatəli deyil və keçmiş hesabatlarla həddindən artıq yüklənib. 2005-ci ilin hesabatlarının bura daxil olması, bir sıra hallarda onların ardıcıllıqla düzülməsi bunu oxuyanda çox qarışıq fikirlər yaradır. Yəni ölkədə hökumətin bütövlükdə fəaliyyətini bu hesabatla qiymətləndirmək qeyri-mümkündür. Başqa tərəfdən, burada qeyd olunduğu kimi, Hesablama Palatası hər hansı bir təsisatın qapısını döyərək ora daxil ola bilməyibsə, bu onun çox ciddi günahıdır. Mən düşünürəm ki, bu mənada yeni rəhbərlik bunu nəzərə almalıdır. Söhbət ondan gedir ki, parlamentlə birgə indiyə qədər bu işləri görə bilərdik. İlk iki-üç ildə buna dözmək olardısa, amma artıq sonrakı illərdə Hesablama Palatasının acizlik göstərməsi, yalnız ayrı-ayrı məlumatları toplayıb bir hesabat şəklində bizə göndərməsi ilə işini bitmiş sayması düzgün deyildi. Mən bütün hallarda bunu Namiq Nəsrullayevə ünvanlamıram. Mən də hamı kimi bundan sonrakı həyatında ona uğurlar arzulayıram.

Mən Hesablama Palatasının gələcək fəaliyyəti ilə bağlı bir sıra təkliflərimi də qeyd eləmək istəyirəm. Bu auditin özünün həyata keçirilməsi forması məni razı salmır. Belə təəssürat yaranır ki, istənilən quruma göndərilmiş müraciətə həmin təsisat da adekvat cavablarını hazırlayıb verəcəkdir. Yəni bu, yoxlama, maliyyə təftişi işi sayıla bilməz. Bunun əsasında prosesin ümumi gedişatını yoxlamaq olmaz. Mən bu mənada ciddi dəyişikliyin olmasını istərdim.

İkincisi, məsələn, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin fəaliyyəti ilə bağlı. Biz 2008-ci ildə yenidən bu qurumun oxşar hesabatını dinləyəcəyik. Mən onlara yaxşı material təqdim edirəm. Bunların hamısı hamının gözünə bəlkə də eyni dərəcədə görünür. Bilirsiniz ki, ölkə başçısı Tarif Şurasının qərarından sonra kənd təsərrüfatı sektorunda yaranmış vəziyyəti tənzimləmək və orada canlanma yaratmaq naminə 80 milyon manata yaxın subsidiyanın ayrılmasına qərar verdi. Bilirsiniz ki, hər hektara 26 manat ekvivalentində gübrə və ya onun maddi dəyərinin, habelə yanacaqla bağlı 40 manat vəsaitin ödənilməsi nəzərdə tutulur. Beləliklə, 80 milyon manatın 40 milyon manatı yanacaq xərclərinə, təxminən 30 milyon manatı isə gübrələrin və digər bu cür maddələrin alınmasına yönəldilməlidir. Nə baş verir? Vətəndaşa deyilir ki, biz gəlib hansısa yerdə baxış keçirməliyik. Siz əgər, doğrudan da, kənd təsərrüfatı fəaliyyəti ilə məşğulsunuzsa, onda biz bu addımı ata bilərik. Bəlkə o, kənd təsərrüfatı işini kənara qoymaq istəyir. O vətəndaşın haqqıdır bu 26 manatı almaq. Bu xırda vəsaitə də göz dikmək, elə hesab edirəm ki, çox ciddi qüsurdur, səhvdir, eyni zamanda, bəlkə səhvdən də irəli hərəkətdir. Mən düşünürəm, Hesablama Palatası bu yolda indiki reallıqda elə addımlar atmalıdır ki, kənd təsərrüfatı sektorunda qərarlaşmış insanlarımızın həyatına bağlı bir addım olsun.

Bütövlükdə götürəndə mən nəzərə alıram ki, müəyyən tənqidlərimizi söyləmirik, həm də ona görə ki, rəhbərlikdə yeni dəyişiklik baş verib. Mən çox ümid edirəm ki, Heydər Əsədov bu sektorda zəngin təcrübə topladığından və burada maliyyə qeyri-şəffaflığının necə baş verdiyi, hesab-faktura sənədlərinin necə saxtalaşdırıldığı, xərclərin necə şişirdildiyi, xərclərin istifadəsində hansı qüsurların baş verdiyi ona kifayət qədər tanış olduğundan bu sahədə Hesablama Palatasının fəaliyyəti güclənəcək, bu qurum ölkədə tanınan, sayılan, hesablaşılan bir təsisata çevriləcək. Sağ olun.

Sədrlik edən. Sağ olun. Təkid eləyən varmı? Arif müəllim, təkid eləmirsiniz? Gülər xanım təkid elədi. Buyurun.

G. Əhmədova. Sağ olun. Mən də digər millət vəkilləri kimi çox böyük əminliklə inanmaq istəyirəm ki, Hesablama Palatasının işində ciddi dəyişikliklər baş verəcəkdir. Hesablama Palatasının rəyi ilə bağlı fikirlərimi deməmişdən öncə bir-iki məsələyə toxunmaq istəyirəm. Burada belə fikirlər səsləndi ki, guya Hesablama Palatasının tərkibində müxalifətin təqdim elədiyi auditorlar olarsa, o zaman Hesablama Palatasının işi daha güclü olar. Amma Azərbaycan Respublikamızın ən yeni tarixi sübut edir ki, əgər auditor, nazir və yaxud hökumətin başında duran hər hansı bir şəxs mənsub olduğu partiyadan asılı olmayaraq, doğrudan da, vicdanlı, normal və səviyyəli bir insandırsa, bu zaman həmin işlər rahat və düzgün gedir. Əgər o insanın görəcəyi işlər və şəxsi maraqlar ümummilli mənafedən qat-qat yüksəkdə durursa, burada onun hər hansı bir partiyaya mənsubluğu heç bir rol oynamır. Ona görə mən də qeyd etmək istəyirəm ki, bu gün bu məsələni qaldırmaq qətiyyən yerinə düşmür.

Hesabatla bağlı çox maraqlı bir neçə fikri xüsusilə qeyd eləmək istərdim. Hesabatın özü başdan-başa çox maraqlı bir sənəddir və hesabatı oxuyarkən insanı dalbadal təəccüb, təəssüf və bəzən təşviş dolu hisslər çulğalayır. Düşünürsən ki, biz ya Zahid Orucun dediyi kimi, bu hesabatları özümüz üçün oxuyuruq, özümüz üçün yazırıq, ikinci bir tərəfdən, hökumət, ümumiyyətlə, Azərbaycan parlamentinə verdiyi hesabatların böyük bir hissəsini ya yalandan verir, ya da ümumiyyətlə vermək istəmir. Məsələn, yazır ki, vergilərin aşağı səviyyədə yığılması iri vergi ödəyiciləri üçün ənənəvi xarakter daşıyır və burada vəziyyət daha pisdir, cəmi 52,8 faiz vergi ödənilmişdir. Bu vergi ödəyiciləri sırasında Dövlət Neft Şirkəti, Azərenerji, Azərikimya göstərilir. Maliyyə Nazirliyi ilə Vergilər Nazirliyi arasında olan məlumatlarda da uyğunsuzluqlar vardır. Ümumiyyətlə, hesabatı oxuyarkən belə qənaətə gəlmək olur ki, Hesablama Palatası ilə Vergilər Nazirliyi arasında hansısa soyuq müharibə gedir. Hesabatda hətta göstərilir ki, Hesablama Palatasının Vergilər Nazirliyində keçirmək istədiyi iki audit tədbirini həyata keçirmək mümkün olmamışdır. Sorğulara cavab verilməmişdir.

Bundan əlavə, hökumətin 2005-ci il üzrə hesabatına diqqətlə baxsanız, 2005-ci ildə Hesablama Palatası daşı daş üstünə qoymayıb. Büdcədənkənar və büdcə vəsaitləri hesabına maliyyələşdirmənin normativ sənədləri yoxdur. Müxalifətin və ya bitərəflərin sayılıb-seçilən deputatları qeyd elədilər ki, Hesablama Palatasında professionallar toplaşıb. Onda bu vəziyyət necə yaranıb? Mənə elə gəlir ki, bu halda Hesablama Palatası özünü ən yaxşı halda hər hansı bir qeyri-hökumət təşkilatı kimi aparır.

Sonra, büdcənin icrası haqqındakı məlumatlarda göstərilir ki, 2006-cı ilin ilk 4 ayında büdcənin gəlir və xərcləri arasında tarazlığın pozulmasının təhlükəsi müşahidə olunmur. Bir daha qeyd eləmək istəyirəm, bu, 2005-ci ilin hesabatının daşı daş üstünə qoymamasından sonra yazılır. Bu ona bənzəyir ki, Milli Məclisin deputatlarını güclü bir yağışın altına salıb iliklərinə qədər titrədirsiniz, sonra isə gedib gözəl bir çətir tapıb gətirirsiniz ki, buyurun, titrəməniz keçsin, bu çətiri başınıza tutun. Hesablama Palatasının hesabatını hazırlayan hörmətli professionallar, yağışa düşəndən sonra çətir kömək eləmir, buna ciddi müalicə lazımdır.

Daha sonra yazırsınız ki, büdcə prosesləri haqqında müstəqil və dolğun ekspertiza cari və ətraflı məlumat bazasının mövcudluğundan asılıdır. Təəssüf ki, Hesablama Palatasının məlumat bazası hələ formalaşmayıb. Niyə? Mən əminəm ki, bu “niyə”yə cavab olmayacaq. Ona görə özüm bu “niyə”nin cavabını vermək istəyirəm. Hesablama Palatası ilə bağlı bundan əvvəlki hesabatlarda mən bir neçə dəfə bu məsələni demişdim, o zaman fikirlərimi konkret faktlarla əsaslandırmışdım. Mən o faktları indi təkrar etmək istəmirəm, yalnız o məsələni demək istəyirəm ki, bir çox hallarda dövlət və Prezident tərəfindən tapşırılan işləri görmək əvəzinə, Hesablama Palatasına qətiyyən dəxli olmayan, lakin maraqları təmin eləyən digər hesablamalar aparılır. Bu səbəbdən.

Şübhəsiz ki, deyiləsi fikirlər çoxdur, amma mən bunu Hesablama Palatasının yeni seçilmiş sədri üçün, sadəcə olaraq, bir şparqalka kimi qeyd eləmək istəyirəm. Yeni seçilmiş sədrə uğurlar arzulayır və ümid edirəm ki, doğrudan da, bu zalda səslənən Stepaşinin familiyasından daha öncə bizim respublikanın Hesablama Palatasının sədri Heydər Əsədovun familiyası çəkiləcək. Təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Hörmətli deputatlar, mən hesab edirəm ki, kifayət qədər çıxışlar oldu, fikirlər səsləndi. Amma fikirlər, əsasən, bu yöndə oldu ki, biz Hesablama Palatasının hesabatını nəzərə alaq. Xahiş edirəm, münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 13.42 dəq.)

Lehinə    87
Əleyhinə    2
Bitərəf    0
Səs verməd    0     
İştirak edir    89
Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul olundu. Heydər müəllim, Sizə yeni işinizdə uğurlar, müvəffəqiyyətlər, can sağlığı arzulayırıq! Sağ olun.

Hörmətli deputatlar, gündəliyin növbəti məsələsi İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının tərkibində dəyişikliklər edilməsi ilə bağlıdır. Bilirsiniz ki, “İctimai televiziya və radio yayımı haqqında” Qanunun 7-ci maddəsinə görə, Yayım Şurası müxtəlif təşkilatların, ictimai birliklərin təqdim etdiyi 9 nəfərdən ibarət tərkibdə 6-4 il müddətinə formalaşır. Bu dəfə biz üç ictimai təşkilatın, yəni idman federasiyalarının, yaradıcı təşkilatların və dini konfessiyaların təqdim etdiyi şəxsləri təsdiq etməliyik. Yəni qanuna uyğun olaraq Yayım Şurasının tərkibində müəyyən rotasiya getməlidir. Həmin təşkilatların iclaslarının protokolları artıq sizə paylanıb. Birincisi, İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti Yayım Şurasının üzvlüyünə nümayəndələrin seçilməsi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası idman federasiyalarının və təşkilatlarının iclasının protokolu bizə daxil olub. Protokolda iki nəfərin namizədliyi irəli sürülür – Abıyev Ağacan Qulam oğlu, – tanıyırsınız, bizim deputat həmkarımızdır, – ikinci, Mehdiyev Qabil Samir oğlu. O da idman ictimaiyyətinin nümayəndəsidir. Deməli, səsvermənin qaydası belədir. İki nəfər namizəd verilib. Birinci şəxs əgər 63-dən çox səs toplayırsa, onda ikinci şəxsi səsə qoymağa ehtiyac yoxdur. Yox, əgər əksinə olacaqsa, onda ikinci şəxsi biz səsə qoyacağıq. Protokolda verilmiş ardıcıllıqla gedirəm. Birinci Ağacan Abıyevin namizədliyini səsə qoyuruq. Xahiş edirəm, münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 13.45 dəq.)

Lehinə    91
Əleyhinə    0
Bitərəf    1
Səs verməd    0     
İştirak edir    92
Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul olundu. Hesab edirəm ki, bu səsvermədən sonra ikinci namizədin səsə qoyulmasına ehtiyac yoxdur. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi, Bakı Xəzəryanı Yeparxiyası və Bakı dağ yəhudiləri icması birgə iclasının protokolundan çıxarışlar bizə təqdim olunubdur. İki nəfər namizəd irəli sürülüb – Salman Musa oğlu Musayev və Azərbaycan dağ yəhudiləri icmasının üzvü Şalmeyev Semyon Qriqoryeviç. Protokolda müəyyən olunmuş ardıcıllıqla Hacı Salman oğlu Musayevin namizədliyini səsə qoyuram. Xahiş edirəm, münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 13.46 dəq.)

Lehinə    96
Əleyhinə    2
Bitərəf    0
Səs verməd    0     
İştirak edir    98
Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul olundu. Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin və Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı İdarə Heyətinin protokolundan çıxarışlar daxil olub. İki nəfər namizəd irəli sürülüb. Birincisi Altay Zahidov, ikincisi Cəmil Quliyev. Altay Zahidovun namizədliyini səsə qoyuram. Xahiş edirəm, münasibətinizi bildirəsiniz.


Səsvermənin nəticələr    (saat 13.47 dəq.)

Lehinə    91
Əleyhinə    4
Bitərəf    1
Səs verməd    0     
İştirak edir    96
Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul olundu.

Yerdən. (Eşidilmir.)

Sədrlik edən. Mən zala müraciət etdim, dedilər, tanıyırıq, mən də ehtiyac görmədim. Mən seçilmiş hər iki şəxsi təbrik edirəm! Fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram! Sağ olun. Gedə bilərsiniz.

Hörmətli deputatlar, Məclisin işini davam etdiririk. Gündəliyin 5-ci məsələsi. “Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının dövriyyəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi və bəzi qanunvericilik aktlarının qüvvədən düşmüş hesab edilməsi barədə. Bu, cənab Prezidentdən daxil olunmuş qanun layihəsidir. Bu layihə ilə əlaqədar bir sıra komissiyaların iclasları olubdur. Məsələ bizim komissiyada da müzakirə olunub. İcazənizlə mən onu sizə məruzə edərdim.

Söhbət “Sərhəd qoşunları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 4-cü maddəsinin birinci hissəsinin 6-cı bəndinin yeni redaksiyada verilməsindən gedir. Bu, redaktə xarakterli bir məsələdir. Hörmətli deputat həmkarlarım, mən həmin redaksiyanı sizin nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm: “narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının, güclü təsirli, zəhərli, zəhərləyici, radioaktiv, partlayıcı maddələrin və qurğuların, hərbi texnikanın, odlu silah və döyüş sursatının, nüvə, kimyəvi, bioloji və digər kütləvi qırğın silahlarının, kütləvi qırğın silahlarının hazırlanmasında istifadə oluna bilən materialların və avadanlıqların, eləcə də qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş digər əşyaların, habelə Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrindən kənarda əmlakın qanunsuz olaraq Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən keçirilməsinin qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada qarşısını alır”. Yəni hal-hazırda “Sərhəd qoşunları haqqında” Qanunun 4-cü maddəsinin birinci hissəsinin 6-cı bəndində buna oxşar bir mətn vardır. Sadəcə olaraq, biz son vaxtlar “Sərhəd qoşunları haqqında” Qanunla eyni zamanda hərbi qanunvericilik aktlarında da çoxlu dəyişikliklər etmişik. İndi isə biz 4-cü maddənin bu bəndini həmin dəyişikliklərə uyğunlaşdırırıq. Yəni bu dəyişmə redaktə xarakteri daşıyır. Ona görə də hesab edirəm ki, bunu qəbul etmək olar.

Mən artıq dedim ki, cənab Prezidentdən daxil olmuş bu qanunvericilik aktının layihəsi geniş məsələləri əks etdirdiyinə görə layihəyə bir sıra komissiyalarda baxılıb. Vaxtımız az qalıb. Gəlin komissiya sədrlərini dinləyək, sonra səsə qoyaq. Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu məsələləri daimi komissiyasının sədr müavini Rövşən Rzayev. Buyurun.

R. Rzayev, Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu məsələləri daimi komissiyası sədrinin müavini.

Çox sağ olun, Ziyafət müəllim. Hörmətli millət vəkilləri! Bu qanun layihəsi barəsində hörmətli Ziyafət müəllim ətraflı çıxış etdi və artıq heç bir qaranlıq yer qalmadı. Burada mən, sadəcə, bir məsələ üzərində dayanmaq istəyirəm. Əhəmiyyətli dəyişikliklərdən biri də Mülki-Prosessual Məcəlləyə aiddir. Burada göstərilir ki, şəxsin narkoloji tibb müəssisəsinə məcburi yerləşdirilməsi barədə işlər üzrə icraat mütləq qanunla tənzimlənməlidir. Hesab edirəm ki, bu təklif əhəmiyyətli xarakter daşıyır və ümumilikdə qəbul edilməlidir. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Hadi müəllim, buyurun. Bu məsələ Sizin komissiyada da müzakirə olunub.

H. Rəcəbli, Milli Məclisin Sosial siyasət daimi komissiyasının sədri.

Hörmətli Ziyafət müəllim, bu qanunun tətbiqi ilə əlaqədar dəyişikliklər və əlavələr bizim komissiyamızdan keçmiş 8 qanunda öz əksini tapıbdır. Bunlar əsasən “Əczaçılıq haqqında”, “Əhalinin sağlamlığının qorunması haqqında”, “Uşaq hüquqları haqqında”, “Özəl tibb fəaliyyəti haqqında” qanunlar, Əmək Məcəlləsi və narkotiklərlə bağlı daha bir neçə qanundur. Bütövlükdə bütün dəyişikliklər həm redaktə xarakteri daşıyır, həm də əhalinin sağlamlığının qorunması, mənəvi saflığın təmin olunması baxımından çox mütərəqqi addımlardır. Bizim komissiyanın üzvləri buna müsbət səs veriblər. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Rəbiyyət xanım Aslanova.

R. Aslanova, Milli Məclisin İnsan hüquqları daimi komissiyasının sədri.

Hörmətli sədarət, hörmətli millət vəkilləri! Bu qanun layihəsi İnsan hüquqları daimi komissiyasında da müzakirə olunmuşdur. Bizim komissiyada “Uşaq hüquqları haqqında” Qanuna və Azərbaycan Respublikasının Mülki-Prosessual Məcəlləsinə dəyişikliklər və əlavələr müzakirə edilmişdir. “Uşaq hüquqları haqqında” Qanunun 9-cu maddəsinin ikinci hissəsində “narkotik vasitələrin və preparatların” sözləri çıxarılıb və “işlərində” sözündən sonra “həmçinin narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının dövriyyəsi ilə bağlı işlərdə” sözləri əlavə edilib.

Mən bir az Azərbaycan Respublikasının Mülki-Prosessual Məcəlləsinə edilən dəyişiklik üzərində dayanmaq istəyirəm. Vaxtilə biz “Narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının dövriyyəsi haqqında” Qanunu qəbul edərkən şəxsin narkoloji tibb müəssisələrinə məcburi yerləşdirilməsi barədə işlər üzrə icraat məsələsinə baxdıq və o zaman bu qanun qəbul edilərkən narkomanların məcburi müalicəsi məsələsi insan hüquqlarının pozulması kimi qiymətləndirildi. Ancaq bu dəfə Mülki-Prosessual Məcəlləyə şəxsin narkoloji tibb müəssisələrinə məcburi yerləşdirilməsi haqqında fəslin əlavə edilməsi, hesab edirəm ki, olduqca vacib, aktual məsələdir və bu gün narkomanlığa qarşı mübarizədə bunun çox böyük əhəmiyyəti olacaq. Bundan başqa bir sözüm yoxdur. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm, Rəbiyyət xanım. İqtisadi siyasət daimi komissiyasının sədri Ziyad Səmədzadə.

Z. Səmədzadə. Hörmətli sədarət, hörmətli millət vəkilləri! Bu qanun layihəsi Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsinə redaktə xarakterli bəzi dəyişikliklərin edilməsini nəzərdə tutur. Komissiyada bu məsələ müzakirə edilib. Mən və komissiyadakı deputat həmkarlarım sizdən bu qanun layihəsini dəstəkləməyi xahiş edirik.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Aqrar siyasət daimi komissiyası sədrinin müavini Eldar Quliyev.

E. Quliyev, Milli Məclisin Aqrar siyasət daimi komissiyası sədrinin müavini.

Hörmətli sədarət, hörmətli millət vəkilləri! Təqdim edilən qanun layihəsi “Yeyinti məhsulları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununda müvafiq dəyişikliklər edilməsini nəzərdə tutur. Dəyişikliklərin əsas səbəbi budur ki, qanunda insanın sağlamlığı üçün təhlükə yaradan materiallar kimi yalnız narkotik maddələr göstərilmişdir. Belə ki, qanunun 7-ci maddəsində qeyd olunur ki, tərkibində narkotik maddələr olan yeyinti məhsullarının və bioloji aktiv əlavələrin dövlət gigiyena qeydiyyatına alınmasına yol verilmir. Qanunun 9-cu maddəsində isə göstərilir ki, yeyinti məhsullarının istehsalında tərkibində narkotik maddələr olan kimyəvi, bioloji və digər preparatların istifadəsi qadağandır. Göründüyü kimi, bu qanunda söhbət yalnız narkotik maddələrdən gedir. “Narkotik vasitələr, psixotrop maddələr və onların prekursorlarının dövriyyəsi” haqqında Qanunda isə dövriyyəsi məhdudlaşdırılan və insan sağlamlığı üçün təhlükə yaradan materiallar kimi narkotik vasitələr, yəni narkotik vasitəli bitkilər, xammallar, digər təbii və süni vasitələr göstərilmişdir. Bu da boşluqların mövcud olmasını göstərir.

Nəzərdə tutulan dəyişikliklər həmin boşluqların aradan qaldırılmasına yönəldilmişdir. Bununla əlaqədar, təqdim edilmiş layihədə “Yeyinti məhsulları haqqında” Qanunun 7-ci və 9-cu maddələrinin 5-ci hissəsinə “narkotik” sözlərindən sonra “vasitələr və psixotrop” sözlərinin əlavə edilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Hesab edirik ki, qanun layihəsinin qəbul edilməsi qanunçuluq bazasının təkmilləşdirilməsi və mövcud qanunların bir-birinə uyğunlaşdırılması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu məsələyə Aqrar siyasət daimi komissiyasında baxılmış və Milli Məclisin müzakirəsinə tövsiyə edilmişdir. Həmkarlarımdan bu layihəyə səs verməyi xahiş edərdim. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Mədəniyyət məsələləri daimi komissiyasının sədri Nizami Cəfərov.

N. Cəfərov, Milli Məclisin Mədəniyyət məsələləri daimi komissiyasının sədri.

Haqqında söhbət gedən qanunun qəbulu ilə əlaqədar olaraq “Televiziya və radio yayımı haqqında” Qanunun 35- ci maddəsinin 10-cu hissəsinə əlavə olunur. Burada nəzərdə tutulurdu ki, televiziya və radio ilə narkotik vasitələrin, silahların, pornoqrafiyanın, tütün məmulatlarının və saat 7.00-dan saat 23.00-dək spirtli içkilərin reklamına yol verilmir. Bu maddəyə “narkotik vasitələrin” sözlərindən sonra “psixotrop maddələrin” sözləri əlavə olunur. Məsələyə komissiyada baxılmış və bəyənilmişdir.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm, Nizami müəllim. Çıxış etmək istəyənlər var. Cəmil Həsənli.

C. Həsənli. Təşəkkür edirəm. Hörmətli millət vəkilləri! Şübhəsiz ki, bu gün təklif olunan dəyişikliklər və əlavələr vacibdir. Ona görə ki, müzakirə edilən məsələnin özü bu gün Azərbaycan üçün son dərəcə ciddi məsələdir. Ziyafət müəllim, mən bir faktı qeyd eləmək istəyirəm. Mənim seçildiyim ərazidə islah əmək koloniyası yerləşir. Biz orada vəziyyəti öyrəndik. Bu gün həmin islah əmək koloniyasında saxlanılanların əksəriyyəti narkotik vasitələrin daşınması, satılması, istifadə edilməsi və digər bu kimi ittihamlarla saxlanılır. Ümumiyyətlə, bu gün respublikamızın islah əmək koloniyalarında, həbsxanalarında saxlanılanların 35 faizi narkotik ilə bağlı olan adamlardır. Ona görə də bu dəyişikliklər hamısı yaxşıdır.

Amma bir sıra məsələlər var ki, onlar da dəyişdirilsə idi, yaxşı olardı. Son bir neçə ildə hüquq mühafizə orqanlarının əməkdaşları tərəfindən ayrı-ayrı vətəndaşların ya cibinə, ya maşınına narkotik maddələr atılması, deyərdim ki, adi hala çevrilibdir. Mən konkret misal demək istəyirəm. “Azadlıq” qəzetinin yazarı Sakit Zahidovu ekspertizaya apardılar, dispanser rəy verdi ki, bunun qanında narkotik yoxdur. Onun tərəfindən narkotik vasitələrdən istifadə edilməsi, bunların alınıb-satılması da sübut edilmədi. Hətta polis məhkəmənin qabağına yığışan adamlara çıxıb dedi ki, belə mən atmışam bunu onun cibinə, əcəb eləmişəm. Elə bir vəziyyət yaranıbdır. Ona görə də hüquq mühafizə orqanları ilə bağlı qanunlara da bu istiqamətdə dəyişikliklər edilməlidir. Vətəndaşların evinə, cibinə, maşınına atılan narkotik maddələrin hamısı bir yerə toplansa, kim isə bundan bir narkobarona çevrilə bilər. Xahiş edirəm, dəyişikliklərdə bunlar da nəzərə alınsın. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Cəmil müəllim, hansı qanunlara dəyişikliklər edilməsini zəruri hesab edirsinizsə, buyurun, yazın. Biz onlara baxa bilərik.

Hörmətli deputat həmkarlarım, hörmətli deputat həmkarımız İmamverdi İsmayılovdan bir təklif daxil olub. Deputatımız təklif edir ki, saat 3-ə qədər tənəffüssüz işləyək və iş gününü başa çatdıraq. Nə deyirsiniz? Etiraz yoxdur. Onda biz iclasımızı davam etdiririk.

Bu qanun layihəsi ilə əlaqədar çıxış etmək istəyən varmı? Xahiş edirəm, bu qanun layihəsinə münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 14.01 dəq.)

Lehinə    86
Əleyhinə    0
Bitərəf    0
Səs verməd    1     
İştirak edir    87
Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul olundu.
Növbəti məsələ. Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına əlavə və dəyişikliklər edilməsi və “Dövlət qulluğu haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavə və dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 2006-cı il 12 may tarixli Qanununun qüvvədən düşmüş hesab edilməsi haqqında”. Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya məsələləri daimi komissiyası sədrinin müavini Elton Məmmədov.

E. Məmmədov, Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya məsələləri daimi komissiyası sədrinin müavini.

Təşəkkür edirəm. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli deputat həmkarlarım! Mən bu qanun layihəsini çox lakonik surətdə diqqətinizə çatdıracağam. Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev tərəfindən qanunvericilik təşəbbüsü qaydasında təklif olunan bu qanun layihəsində üç məsələ Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya məsələləri daimi komissiyasının səlahiyyətlərinə aiddir. Bunlar Su Məcəlləsinə, Meşə Məcəlləsinə və “Su təchizatı və tullantı suları haqqında” Qanuna əlavə və dəyişikliklərdir. Komissiya 29 martda bu məsələni müzakirə edib. Komissiyanın qərarı ondan ibarətdir ki, layihə Milli Məclisin iclasına tövsiyə edilsin. Komissiyamız o fikirdədir ki, təklif olunan dəyişikliklər qüvvədə olan qanunlarımızın bir-biri ilə uzlaşmasına və ümumilikdə təkmilləşməsinə xidmət edəcəkdir. Ona görə hörmətli həmkarlarımdan müzakirəsi gedən bu qanun layihəsinə səs vermələrini xahiş edirəm. Təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Sağ olun, Elton müəllim. Ziyad Səmədzadə, bu məsələ sizin komissiyada da müzakirə olunub. Buyurun.

Z. Səmədzadə. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri! Bu qanun layihəsi bizim komissiyada da müzakirə olunmuşdur. Bizim komissiya öz sahəsi ilə əlaqədar “Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında” və “İpoteka haqqında” qanunlara edilən düzəlişləri müzakirə etmişdir. Hörmətli Elton müəllimin dediyi kimi, burada həmin düzəlişlərin müvafiq qanunlarda öz əksini tapması tövsiyə olunur. Yəni “Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında” Qanunun 5-ci maddəsinin beşinci abzası aşağıdakı redaksiyada verilir: “mülkiyyətçilərin əmlakı Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş hallarda və şərtlərlə dövlət ehtiyacları və ya ictimai ehtiyaclar üçün alındıqda;”. “İpoteka haqqında” Qanunun 32.1-ci maddəsində isə “dövlət və ya bələdiyyə ehtiyacları üçün satınalma” sözləri “dövlət ehtiyacları və ya ictimai ehtiyaclar üçün özgəninkiləşdirmə” sözləri ilə əvəz edilir.

Sədrlik edən. Sağ olun. Eldar müəllim, məsələ sizin də komissiyada müzakirə olunub. Buyurun.

E. İbrahimov, Milli Məclisin Aqrar siyasət daimi komissiyasının sədri.

Sağ olun, Ziyafət müəllim. Su Məcəlləsi ilə əlaqədar məsələ bizim komissiyada da müzakirə olunub. Su Məcəlləsinin 37-ci maddəsinin ikinci hissəsində “digər dövlət və bələdiyyə ehtiyacları” sözləri “digər dövlət ehtiyacları və ya ictimai ehtiyaclar” sözləri ilə əvəz olunur. Komissiya hesab edir ki, bu dəyişiklik tamamilə məqsədəmüvafiqdir. Ona görə deputatlardan xahiş edirəm, səs versinlər.

Sədrlik edən. Sağ olun. Rövşən Rzayev.

R. Rzayev. Çox sağ olun, hörmətli Ziyafət müəllim. Bu məsələ Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu məsələləri daimi komissiyasında da müzakirə olunmuşdur. Bu dəyişikliklər müəyyən qanunvericilikdə “bələdiyyə ehtiyacları” anlayışının “ictimai ehtiyaclar” anlayışı ilə əvəz olunması ilə bağlıdır. “İctimai ehtiyaclar” bir qədər geniş məfhumdur və göstərilən normaların müddəalarını tam əks etdirir. “Dövlət qulluğu haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa əlavə və dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 2006-cı 12 may tarixli Qanunu qüvvədən düşmüş hesab edilir. Bu sənəd öz əhəmiyyətini itirib. Ona görə də müvafiq dəyişikliklər məntiqə uyğundur. Hesab edirəm ki, ümumilikdə bu dəyişiklikləri qəbul etmək lazımdır. Sağ olun.

Sədrlik edən. Sağ olun. Xahiş edirəm, bu qanun layihəsinə münasibətinizi bildirin.

Səsvermənin nəticələr    (saat 14.06 dəq.)

Lehinə    84
Əleyhinə    0
Bitərəf    0
Səs verməd    1     
İştirak edir    85
Nəticə: qəbul edildi

Sağ olun, qəbul edildi.

Növbəti məsələ. Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi haqqında. İqtisadi siyasət daimi komissiyasının sədri Ziyad Səmədzadə.

Z. Səmədzadə. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri! Bu qanun layihəsində “Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında”, “İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında”, “Qiymətli kağızlar bazarında investorların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” və “Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında” qanunlarda dəyişikliklərin aparılması nəzərdə tutulur. “Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında” Qanunun 1-ci maddəsindən “öz riski ilə” sözləri çıxarılır.

“İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” Qanun, bilirsiniz ki, 1995-ci ildə qəbul edilmişdi. 12 il xeyli müddətdir və bu müddət ərzində Azərbaycan cəmiyyətində bir çox dəyişikliklər baş vermişdir. “Azərbaycan Respublikası İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2006-cı il 28 dekabr tarixli 504 nömrəli fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasının İqtisadi İnkişaf Nazirliyi yanında İstehlak Bazarına Nəzarət üzrə Dövlət Xidməti yaradılmış və onun Əsasnaməsi təsdiq edilmişdir. Bu Dövlət Xidməti istehlakçıların hüquqlarının dövlət tərəfindən qorunmasını təmin edən və bu sahədə dövlət siyasətini həyata keçirən icra hakimiyyəti orqanıdır. Amma müvafiq qanunda istehlakçıların dövlət tərəfindən qorunması mexanizmi göstərilmədiyindən Dövlət Xidməti ona həvalə edilmiş vəzifələrin icrasında müəyyən çətinliklərlə qarşılaşır. Bunlar nəzərə alınaraq “İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 6-cı, 11-ci və 18-ci maddələrinə müəyyən əlavə və dəyişikliklərin edilməsi nəzərdə tutulur.

Bu əlavə və dəyişikliklər komissiyada müzakirə olunarkən qanunun 18-ci və 19-cu maddələrinə bir sıra dəyişikliklərin edilməsi, “İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi üzrə dövlət siyasəti” bölməsinə bir neçə fikirlərin əlavə edilməsi, eyni zamanda, istehlakçıların hüquqlarının və qanuni maraqlarının dövlət müdafiəsi ilə əlaqədar maddələrdə müəyyən dəyişikliklərin edilməsi təklif olunmuşdur.

Sədrlik edən. Siz qurtardınız? Elton müəllim, buyurun.

E. Məmmədov. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli deputat həmkarlarım! Müzakirəmizə təqdim olunan qanun layihəsində 14 qanundan ikisi də bizim komissiyanın səlahiyyətlərinə aiddir. Komissiyamızda hər iki məsələ, yəni “Yerin təki haqqında” Qanuna və “Xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri və obyektləri haqqında” Qanuna əlavə və dəyişikliklər müzakirə edilib və Milli Məclisin geniş iclasına tövsiyə olunub. Biz sizdən həmin dəyişikliklərə səs vermənizi xahiş edirik.

Sədrlik edən. Sağ olun. Eldar müəllim, buyurun.

E. İbrahimov. Çox sağ olun, hörmətli Ziyafət müəllim. Hörmətli deputat həmkarlarım! Biz də bu sahədə “Torpaq icarəsi haqqında” Qanuna və Torpaq Məcəlləsinə edilən dəyişiklikləri müzakirə etmişik.

“Torpaq icarəsi haqqında” Qanunun 11-ci maddəsində torpaq icarəsi müqaviləsindən bəhs edilir. O maddədən “fors-major halları baş verdikdə torpağın geri alınması şərtləri” sözləri çıxarılır.

Torpaq Məcəlləsinin 51-ci maddəsinin 5-ci bəndində “icarəyə verənin icazəsi ilə” sözləri “mülkiyyətçi olan icarəyə verənin razılığı ilə” sözləri ilə əvəz olunur.

Maddə 73-də isə birinci bəndin on ikinci abzası aşağıdakı redaksiyada verilir: “torpaq sahəsinin mülkiyyətçisinə mənsub olan və həmin sahədə yerləşən tikili və qurğuya mülkiyyət hüququ keçdikdə”.

“Daşınmaz əmlaka dair əqdlərin bağlanması ilə əlaqədar torpaq sahəsi üzərində hüquqların əldə edilməsinin xüsusiyyətləri” adlı 88-ci maddədə 3-cü bəndin aşağıdakı redaksiyada yazılması təklif olunur: “Torpaq sahəsinin mülkiyyətçisinə mənsub olan və həmin sahədə yerləşən binaya, o cümlədən fərdi yaşayış evinə, habelə qurğuya mülkiyyət hüququ keçərkən tərəflərin razılaşması ilə müəyyənləşdirilən torpaq sahəsinə hüquqlar binanı (fərdi yaşayış evini) və ya qurğunu əldə edənə keçir. Torpaq sahəsinin bina (fərdi yaşayış evi) və ya qurğu yerləşən və ondan istifadə üçün zəruri olan hissəsinə mülkiyyət hüququ əldə edənə keçir”.

İkinci və üçüncü abzasların qüvvədə olan redaksiyası ixtisar edilərək aşağıdakı şəkildə saxlanılır: “Çoxmənzilli yaşayış evlərinin, habelə onlara aid olan qeyri-yaşayış tikililərinin torpaq sahələri həmin evlərin tərkib hissələri mülkiyyətçilərinin ümumi paylı mülkiyyətinə keçir”.

Maddə 111 barədə təklif olunur ki, özbaşına tutulmuş, zəbt edilmiş torpaqların qaytarılması ilə bağlı 3-cü bənd ixtisar edilsin və burada yalnız “Torpaqların əvvəlki vəziyyətinə gətirilməsi (orada olan binaların, tikililərin və qurğuların sökülməsi də daxil olmaqla) torpaqları zəbt etmiş hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən və ya onların hesabına həyata keçirilir” cümləsi saxlanılsın. Komissiya hesab edir ki, bu dəyişikliklər tamamilə qanunauyğundur. Sağ olun.

Sədrlik edən. Sağ olun. Hadi müəllim, buyurun.

H. Rəcəbli. Bu layihə bizdə də müzakirə olunub. Bizim sahə üzrə Əmək Məcəlləsinə, bir də “Həmkarlar ittifaqları haqqında” Qanuna dəyişikliklər və əlavələr edilib. Bu dəyişikliklər insanların vəziyyətini yaxşılaşdırdığından komissiya buna müsbət rəy verib.

Sədrlik edən. Rövşən müəllim, buyurun.

R. Rzayev. Çox sağ olun, Ziyafət müəllim. Hörmətli sədarət, hörmətli millət vəkilləri! Hüquq siyasəti daimi komissiyasında da bu məsələ ilə bağlı müzakirələr olub. Qanun layihəsinin bizə aid olan hissəsində sosial təminatla bağlı bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr təklif olunur. Bu sahədə sosial təminat bilavasitə Nazirlər Kabinetinin üzərinə düşsə də, sosial təminatın məbləği və güzəştləri Prezident fərmanı ilə müəyyən edilir. Bu baxımdan hərbçilərin pul təminatı və maddi təminat hüququnun Prezident tərəfindən müəyyən edilməsi məntiqlidir. Hesab edirəm ki, bu dəyişiklikləri qəbul eləmək lazımdır.

Sədrlik edən. Sağ olun, təşəkkür edirəm. Nə təkliflər olacaq? Buyurun, münasibətinizi bildirin.

Səsvermənin nəticələr    (saat 14.14 dəq.)

Lehinə    89
Əleyhinə    0
Bitərəf    0
Səs verməd    0     
İştirak edir    89
Nəticə: qəbul edildi

Qəbul edildi. Sağ olun.

Gündəliyin növbəti məsələsi – Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavə edilməsi barədə. İqtisadi siyasət daimi komissiyasının sədri Ziyad Səmədzadə.

Z. Səmədzadə. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri! “Rəsmi statistika haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 8-ci maddəsinə çox cüzi dəyişiklik nəzərdə tutulur, “həmkarlar ittifaqları təşkilatlarının” sözlərinin “həmkarlar ittifaqları birliklərinin” sözləri ilə əvəz olunması təklif olunur. Bu məsələ də bizim komissiyada müzakirə olunub. Mən deputat həmkarlarımdan xahiş edirəm ki, münasibətlərini bildirsinlər.

Sədrlik edən. Sağ olun. Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu məsələləri daimi komissiyası sədrinin müavini Rövşən Rzayev.

R. Rzayev. Çox sağ olun, hörmətli Ziyafət müəllim. Hörmətli sədarət, hörmətli millət vəkilləri! Bu əlavə və dəyişikliklər “həmkarlar ittifaqları təşkilatları” anlayışının “həmkarlar ittifaqları birlikləri” anlayışı ilə əvəz edilməsi ilə bağlıdır. Bu dəyişiklik mövcud qanunvericilikdən irəli gəlir.

Əmək Məcəlləsinə dəyişikliklərdə müəssisə anlayışına xarici hüquqi şəxslərin filialları da daxil edilir. Bu dəyişiklik xarici hüquqi şəxslərin Azərbaycanda Əmək Məcəlləsinə müvafiq olaraq müəssisə statusu əldə etməsini nəzərdə tutur. Hesab edirəm, həmin dəyişikliklər hüquqi texnika baxımından əhəmiyyətli xarakter daşıyır və onlar qəbul olunmalıdır.

Sədrlik edən. Sağ olun. Sosial siyasət daimi komissiyasının sədri Hadi Rəcəbli.

H. Rəcəbli. Rövşən müəllim məlumat verdiyi kimi, burada əsasən iki qanuna – Əmək Məcəlləsinə və “Həmkarlar ittifaqları haqqında” Qanuna əlavə və dəyişikliklərdən söhbət gedir. Həm texniki baxımdan, həm də əhalinin mənafeyini yaxşılaşdırmaq baxımından hər iki qanuna edilən dəyişikliklər müsbət qiymətləndirilməlidir. Mən hesab edirəm, ona səs vermək olar.

Sədrlik edən. Nə kimi təkliflər olacaq? Buyurun, münasibətinizi bildirin.


Səsvermənin nəticələr    (saat 14.16 dəq.)

Lehinə    85
Əleyhinə    0
Bitərəf    0
Səs verməd    0     
İştirak edir    85
Nəticə: qəbul edildi

Sağ olun, qəbul edildi.

Gündəliyin 9-cu məsələsi – Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavə edilməsi haqqında. Bu qanun layihəsi də bir neçə komissiyada, o cümlədən Təhlükəsizlik və müdafiə məsələləri daimi komissiyasında müzakirə olunub. İcazənizlə bu barədə mən məlumat verim.

“Hərbi qulluqçuların statusu haqqında” Qanuna dəyişikliklər edilməsi təklif olunur. 10-cu maddənin 3-cü bəndi, yəni “Ailəsində adambaşına gəliri Azərbaycan Respublikasında müəyyən edilmiş dolanacaq minimumundan aşağı olan hərbi qulluqçulara Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi qaydada və məbləğdə pul müavinəti ödənilir” müddəası buradan çıxarılır. Məlumat üçün bildirim ki, keçən il cənab Prezidentin hərbi qulluqçuların maddi-sosial vəziyyəti ilə bağlı iki çox böyük həcmli fərmanı olub. O fərmanlar hərbi qulluqçuların maaşlarının artırılmasını, mənzil şəraitlərinin yaxşılaşdırılmasını, onlara digər əlavə müavinətlərin verilməsini nəzərdə tutur. Həmin fərmanlara əsasən müvafiq qanunvericilik aktlarına əlavələr və dəyişikliklər edilib. Ona görə bu 3-cü bəndin burada saxlanılması artıq mənasını itirir.

“Hərbi qulluqçuların statusu haqqında” Qanunun 21-ci maddəsinin 3-cü bəndində “Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi məbləğdə və qaydada” sözləri “müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi məbləğdə” sözləri ilə əvəz olunur. Hesab edirəm ki, bu da bizim Konstitusiyaya tamamilə uyğundur.

Qanun layihəsi digər komissiyalarda da müzakirə olunub. Sosial siyasət daimi komissiyasının sədri Hadi Rəcəbli.

H. Rəcəbli. Bizim komissiyada bu qanun layihəsi ilə əlaqədar dörd qanuna dəyişikliklər müzakirə edilib. Bunlar “Şəhid adının əbədiləşdirilməsi və şəhid ailələrinə edilən güzəştlər haqqında”, “Çernobıl qəzasının ləğvində iştirak etmiş və həmin qəza nəticəsində zərər çəkmiş vətəndaşların statusu və sosial müdafiəsi haqqında”, “Valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların sosial müdafiəsi haqqında”, “Körpələrin və erkən yaşlı uşaqların qidalanması haqqında” qanunlara edilən dəyişikliklərdir. Burada nədən söhbət gedir? Sosial müavinətlərlə sosial sığortanı ayırmışıq. Birincisi, onunla bağlı dəyişikliklər və o əlavələrdir. İkincisi, möhtərəm Prezidentimizin ilin əvvəlində verdiyi bir sıra sərəncamlarla əhalinin bəzi təbəqələrinə edilən güzəştlər və müavinətlərin artırılması ilə bağlı olan təkliflərdir. Bunlar hamısı bütövlükdə əhalinin sosial müdafiəsini gücləndirən addımlardır. Hesab edirəm ki, buna səs vermək olar.

Sədrlik edən. Sağ olun. Rövşən müəllim, buyurun.

R. Rzayev. Çox sağ olun, Ziyafət müəllim. Hörmətli sədarət, hörmətli millət vəkilləri! Hüquq siyasəti daimi komissiyasında da bu məsələ ilə bağlı müzakirələr aparılmışdır. Bu dəyişikliklər və əlavələr əmlak və qeyri-əmlak münasibətlərində mülkiyyətin dövriyyəsi ilə bağlıdır. Artıq adları çəkilən normativ aktlara şəxsi mülkiyyətin təminatı ilə bağlı müvafiq dəyişikliklər və əlavələr edilməsi təklif olunur. Hesab edirəm, bu dəyişikliklər və əlavələr hüquqi texnika baxımından əhəmiyyətli xarakter daşıyır və onlar qəbul oluna bilər.

Sədrlik edən. Sağ olun. Çıxışlar olacaqmı? Buyurun, münasibətinizi bildirin.


Səsvermənin nəticələr    (saat 14.21 dəq.)

Lehinə    86
Əleyhinə    0
Bitərəf    0
Səs verməd    1     
İştirak edir    87
Nəticə: qəbul edildi

Sağ olun, qəbul edildi.

Gündəliyin 10-cu məsələsi – “Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Azərbaycan Respublikasının ərazisindən tranzit keçidi qaydaları haqqında Əsasnamə”yə əlavələr edilməsi barədə. İnsan hüquqları daimi komissiyasının sədri Rəbiyyət xanım Aslanova.

R. Aslanova. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri! Bu gün “Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Azərbaycan Respublikasının ərazisindən tranzit keçidi qaydaları haqqında Əsasnamə”yə əlavələr edilməsi barədə qanun layihəsində olan müddəalar zəruriyyətdən irəli gəlir. Çünki bu Əsasnamə 2002-ci il dekabrın 27-də qəbul edilmişdir və burada əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Azərbaycandan tranzit keçidi ilə əlaqədar bütün müddəalar öz əksini tapmışdır. Əsasnamə “Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqi vəziyyəti haqqında” və “Ölkədən getmək, ölkəyə gəlmək, pasportlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunlarına əsaslanır.

Bu qanunda bizim ölkənin ərazisindən tranzit keçid üçün vacib olan məqamlar əksini tapıb. Ancaq əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hansı səbəblərdən dövlət sərhədindən buraxılmaması barədə müddəa burada öz əksini tapmamışdır. Düzdür, Əsasnamənin 10-cu maddəsində əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Azərbaycan Respublikasında olmasına və Azərbaycan Respublikasının ərazisindən tranzitlə keçməsinə nəzarəti müvafiq icra hakimiyyəti orqanları həyata keçirir. Ancaq onların bu nəzarəti nəyə əsasən keçirdiyi barədə müddəa olmadığına görə 7-ci maddəyə 7.1 və 7.2-ci bəndlər artırılmışdır. 7.1-ci bənddə deyilir ki, Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən keçmək üçün etibarlı sənədlərə malik olan əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş əsaslar mövcud olduqda Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədlərindən buraxılmaya bilərlər.

7.2-ci bənddə deyilir: “Azərbaycan Respublikasının ərazisindən dəmiryol nəqliyyatı və avtonəqliyyat vasitəsi ilə tranzitlə keçən əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin sərhədboyu zonada dayanması qadağandır”. Hesab edirəm ki, bu iki müddəanın əlavə edilməsi vacib şərtdir. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Rövşən müəllim, əlavəniz varmı? Buyurun.

R. Rzayev. Çox sağ olun. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri! Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu məsələləri daimi komissiyası da bu məsələ ilə bağlı müzakirələr keçirmişdir. “Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Azərbaycan Respublikasının ərazisindən tranzit keçidi qaydaları haqqında Əsasnamə”yə əlavələr edilməsi dövlət sərhədindən keçmək prosedurları ilə bağlıdır. Bu şəxslərin sərhədboyu zonalarda dayanmasının qadağan olunması milli təhlükəsizlik məsələləri ilə bağlıdır. Əcnəbilərin dövlət sərhədindən keçmək qaydaları digər qanunvericilik aktları ilə tənzimlənsə də, Əsasnamədə bu müddəaların olması Dövlət Sərhədi Xidmətinin öz funksional vəzifələrini yerinə yetirməsi üçün əhəmiyyət kəsb edir. Hesab edirəm ki, bu dəyişikliklər qəbul edilməlidir.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Çıxış etmək istəyən varmı? Aydın müəllim, buyurun.

A. Həsənov. Keçən səfər də, Ziyafət müəllim, bu məsələni qaldırmışdıq. Cəlilabadda 15 nəfərədək İran vətəndaşı var. Bunların heç bir sənədi yoxdur, amma evləniblər, bir 15 ildir ki, uşaqları da var. Bunların nə kəbinini kəsirlər, nə metrika verirlər, nə bir sənəd verirlər. Xahiş edirəm, bu barədə Rəbiyyət xanım bir açıqlama gətirsin. Biz hansı qanunu qəbul edək ki, bunların əlində sənəd olsun . Sabah deyək ki, bunun İranda atası ölüb, hüzrə gedir. Bunlara bir dənə də sənəd vermirlər. Biri deyir, səfirliyə get, biri deyir, icra başçısının yanına get. İcra başçısı prokurorun yanına göndərir. Bu camaat girinc olur. Tək bizim rayonda deyil, bir çox rayonlarda belə adamlar var. İndiyə qədər bunların heç bir qeydiyyatı yoxdur. Uşaqlarına da metrika verilmir. Bunların gələcəyi nə olacaq? Biz bu barədə bir qanun qəbul eləsək, yaxşı olar. Çox sağ olun.

Sədrlik edən. Aydın müəllim, mən hesab edirəm ki, bununla əlaqədar kifayət qədər normativ sənədlər var. Sadəcə, bu konkret bir faktdır. İndi yəqin ki, Məclisdən sonra söhbət edə bilərik.

R. Aslanova. (Eşidilmir.)

Sədrlik edən. Rəbiyyət xanım, buyurun.

R. Aslanova. Həmin məsələni cavablandırmaq istəyərdim. Biz bu yaxınlarda qayıdış şəhadətnaməsi haqqında sənəd qəbul etdik. Orada yazılmışdır ki, Azərbaycanda yaşayan vətəndaşlığı olmayan şəxslərə, yəni 20 minə qədər şəxsin hər birinə xüsusi şəxsiyyət vəsiqəsi verilir. Onlar hətta xaricə gedib qayıtdıqdan sonra onlara qayıdış şəhadətnaməsi verilir. Yəni bu qanun qüvvəyə mindikdən sonra həmin şəxsin xaricə gedib yenidən qayıtmağa haqqı var. Bu məsələyə baxılıb. Onlara metrika verilməməsi məsələsinə gəlincə, mən hesab edirəm ki, belə bir şey ola bilməz. Çünki Azərbaycan Respublikasında doğulmuş hər bir uşağa metrika verilir. Mən inanmıram ki, kim isə bizdə belə bir bürokratik əngəllə rastlaşmış olsun.

Sədrlik edən. Aydın müəllim, o məsələni biz müzakirə edərik. Sonra, çıxış eləmək istəyən varmı? Xahiş edirəm, münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 14.27 dəq.)

Lehinə    88
Əleyhinə    0
Bitərəf    0
Səs verməd    0     
İştirak edir    88
Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul olundu.

11-ci məsələ. Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunlarına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi barədə. Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu məsələləri daimi komissiyası sədrinin müavini Rövşən Rzayev. Buyurun.

R. Rzayev. Çox sağ olun, hörmətli Ziyafət müəllim. Hörmətli millət vəkilləri! Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunlarına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi haqqında qanun layihəsi hamıya paylanmışdır. Burada bir sıra dəyişikliklər və əlavələr edilir. Mən çıxışımı bitirəndən sonra əgər hörmətli millət vəkillərinin sualları olarsa, onları böyük məmnuniyyətlə cavablandıraram. Məhkəmə islahatları blokuna aid olan bu qanun layihəsinin təşəbbüskarı respublikamızın prezidentidir. Cənab Prezident məhkəmələrdə işin təşkili qaydalarında və mülki prosesdə bəzi dəyişiklik və əlavələrin edilməsini təklif edir. Məsələn, hakimin köməkçisi vəzifəsinin təsis edilməsi hakimin daha zəngin məlumat əldə etməsi, bu məlumatın təhlil olunması, sənədlərin tərtib edilməsi və bütövlükdə kargüzarlıq işinin aparılmasının asanlaşdırılmasına xidmət edir. Bundan əlavə, hakimə qarşı etirazın mütləq əsaslandırılması tələbinin qanunvericiliyə daxil edilməsi təklif olunur. Hakimlərə əsassız etirazlara baxmamaq səlahiyyətinin verilməsi işin icraatının sürətləndirilməsinə xidmət edəcək.

Digər tərəfdən nəzərə almaq lazımdır ki, icraatın sürəti onun keyfiyyətinə xələl gətirməməlidir. Bu balansı saxlamaq üçün apellyasiya məhkəmələrində işin baxılma müddətinin 2 aydan 3 ayadək artırılması təklif olunur. Sürət tələskənlik demək deyil. Ona görə də işin faktiki tərkibinin müəyyən edilməsi və hüquqi təhlilin aparılması obyektiv və hərtərəfli olması üçün hakimlərin ixtiyarında lazımi müddət olmalıdır. Təcrübə göstərir ki, hazırda qüvvədə olan müddətlərə riayət etməli olan hakimlər çox vaxt işə tələb olunan keyfiyyətlə baxa bilmir və tələsik qərarlar qəbul etməli olurlar.

Daha bir dəyişikliklər bloku qanunvericilikdə mövcud olan ziddiyyətlərin aradan qaldırılmasına yönəlib. Belə ki, hazırda qüvvədə olan Mülki-Prosessual Məcəllədə ekspertin ekspertizadan imtina etməyinə görə cinayət məsuliyyəti daşıması təsbit edilib. Cinayət məsuliyyəti yalnız cinayət qanunvericiliyinə əsasən müəyyən edilir. Hazırda qüvvədə olan Cinayət Məcəlləsində isə ekspertin ekspertizadan imtina etdiyinə görə məsuliyyət nəzərdə tutulmayıb. Bu baxımdan təklif olunur ki, Mülki-Prosessual Məcəllədən müvafiq müddəa çıxarılsın.

Daha sonra, birinci instansiya hakimləri tərəfindən prosessual normalar kobud surətdə pozulduqda apellyasiya məhkəmələrinə həmin hakimlər barəsində xüsusi qərardad qəbul etmək və onu Məhkəmə Şurasına təqdim etmək səlahiyyətinin verilməsi təklif olunur. Bu düzəliş birinci instansiya hakimlərini prosessual normaları tətbiq edərkən daha məsuliyyətli olmağa vadar edəcək.

Digər bir dəyişiklik apellyasiya və kassasiya məhkəmələrinə aşağı instansiya məhkəmələrinin qərardadını ləğv edərək məsələni həll etmək səlahiyyəti verir. Hazırda qüvvədə olan qanunvericiliyə görə qərardad ləğv edildikdə yenidən baxılmaq üçün birinci instansiya məhkəməsinə verilməlidir. Təklif olunan layihə isə prosesi bir qədər də sürətləndirir. Əlbəttə, yuxarı instansiya məhkəmələrinə belə səlahiyyətlərin verilməsi bəzi süründürməçiliklərin aradan qaldırılmasına imkan yaradacaq.

Mülki-Prosessual Məcəllədə kassasiya mərhələsində işin aparılma proseduru göstərilməmişdi. Təklif olunur ki, Mülki-Prosessual Məcəlləyə yeni 415-1, 421.1 və 421-2-ci maddələr əlavə edilsin.

Bu dəyişikliklər və əlavələr, hesab edirəm ki, məcəllədəki boşluqların aradan qaldırılmasına, məhkəmə prosesində nizam-intizamın möhkəmləndirilməsinə və məsələnin təkmilləşdirilməsinə xidmət edəcək. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Sağ olun. Nə təklif var? Təklif yoxdur. Xahiş edirəm, münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 14.32 dəq.)

Lehinə    85
Əleyhinə    1
Bitərəf    0
Səs verməd    1     
İştirak edir    87
Nəticə: qəbul edildi

Çox sağ olun, qəbul olundu.

Növbəti məsələ – “Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə. İqtisadi siyasət daimi komissiyasının sədri Ziyad Səmədzadə.

Z. Səmədzadə. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri! “Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar olaraq “Valyuta tənzimi haqqında”, “Yanğından icbari sığorta haqqında”, “Banklar haqqında”, “Azərbaycan Respublikasının Milli Bankı haqqında” qanunlarda müvafiq dəyişikliklərin edilməsi nəzərdə tutulub. Bu dəyişiklik və əlavələr redaktə xarakterlidir. Yəni “zinət əşyaları, qiymətli daşlar” sözləri “qiymətli metallar, qiymətli daşlar və onlardan hazırlanmış məmulatlar” sözləri ilə əvəz edilir.

“Valyuta tənzimi haqqında” Qanunda isə təklif edilir ki, 8-ci maddədə 3-cü bəndin üçüncü abzası aşağıdakı redaksiyada verilsin: “Qiymətli metallarla və qiymətli daşlarla əməliyyatların aparılması ilə bağlı münasibətlər “Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə tənzimlənir”. 1.2 və 2.4-cü maddələrin hərəsindən bir abzasın çıxarılması təklif olunur. İqtisadi siyasət daimi komissiyasında bu məsələ müzakirə olunarkən bildirilmişdir ki, qanun, həqiqətən, çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Eyni zamanda, gələcəkdə bu qanunun təkmilləşdirilməsi ilə əlaqədar olaraq işçi qrupu yaradılır. Buna da səs verməyinizi xahiş edirəm.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Rövşən müəllim, bu qanun layihəsi sizin komissiyanızda da müzakirə olunub. Buyurun.

R. Rzayev. Təşəkkür edirəm. Bizim komissiyamızda da bu məsələ ilə bağlı müzakirələr getmişdir. “Qiymətli metallar və qiymətli daşlar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə bağlı dəyişikliklər və əlavələr ümumilikdə mühafizə xarakteri daşıyırlar. Cinayət Məcəlləsinə təklif edilən maddələr qiymətli metalların və qiymətli daşların qanunsuz dövriyyəsinin qarşısını almaq məqsədini güdür. Məsələn, 213-3-cü maddə ilə dövlət əyar damğasının saxtalaşdırılmasının qarşısı alınır.

İnzibati Xətalar Məcəlləsinə də müəyyən əlavə və dəyişikliklərin edilməsi təklif olunur. Məsələn, üzərində dövlət əyar damğası olmayan və ya saxta əyar damğası həkk olunmuş zərgərlik və digər məişət məmulatlarının satışı ilə bağlı dəyişikliklər hüquqi, nəzəri cəhətdən əhəmiyyətli xarakter daşıyır. Təklif edirəm, bunu qəbul edək.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Çıxış etmək istəyən var? Rafael Cəbrayılov.

R. Cəbrayılov. Hörmətli sədarət, hörmətli millət vəkilləri! Əvvəlcə onu deyim ki, vaxtınızı çox almayacağam. Mənim təklifim yalnız Cinayət Məcəlləsinə əlavə olunan “Dövlət əyar damğalarını saxtalaşdırma” adlı 213.3-cü maddə ilə bağlıdır. Mən bilmək istəyirdim ki, bu əyar damğasını necə saxtalaşdırmaq olar. Burada söhbət üç hədli riyazi rəqəmdən gedir. Faktiki surətdə nə baş verir. Zərgərlik məmulatının üzərinə onun faktiki əyarlığına uyğun olmayan damğa vurulur. Məsələn, deyək ki, satış üçün 370 əyarlı zərgərlik məmulatı istehsal olunur, lakin üzərinə 583 əyarlığı göstərən damğa vurulur. Faktiki surətdə burada o dövlət əyar damğası deyil, həmin zərgərlik məmulatı saxta olur.

Mən fikirləşirəm ki, əgər bu maddənin dispozisiyası bu formada qalarsa, məhkəmə işçiləri bu maddəni təcrübədə tətbiq edəndə çətinlik çəkəcəklər. O da bu gün heç kim üçün sirr deyil ki, ticarət şəbəkələrində saxta zərgərlik məmulatları çox böyük uğurla satılır. Yəni bu bir işlək maddə olacaq. Təsəvvür edin ki, istintaq və ya məhkəmə baxışında müdafiə tərəfi vəsatət verəcək ki, həmin saxtalaşdırılan əyar damğası maddi sübut kimi cinayət işinə əlavə olunsun. Sözsüz ki, bu təbii bir şeydir. Və sonra da vəsatət verəcək ki, bu əyar damğasının saxtalığının nədən ibarət olduğu göstərilsin. Saxtalıq da biz bilirik ki, orijinalın qanunsuz surətinin yaranması və ya orijinalı təşkil edən komponentlərin qanunsuz dəyişdirilməsi və ya təhrif olunmasıdır. Burada üç hədli riyazi rəqəm, ümumiyyətlə, saxtalaşdırılmır. Zərgərlik məmulatı düzəlir və onun üzərinə faktiki əyarlığını müəyyən etməyən başqa bir damğa vurulur. Bu da qəsdlə, bilə-bilə olunur.

Bundan başqa, mən həmin maddənin 2-ci hissəsini nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm. Burada ağırlaşdırıcı hal kimi bu əməlin təkrar törədilməsi göstərilir və mən hesab edirəm, çox düzgündür. Amma nəzərə alsaq ki, bu formada cinayətlər, ümumiyyətlə, təkbaşına törədilmir, bir qrup şəxsin qabaqcadan əlbir olması ilə törədilir, mən təklif edərdim ki, ağırlaşdırıcı hal kimi maddənin 2-ci hissəsinə bir qrup şəxsin əlbir olması da yazılsın. Təklifim bundan ibarətdir. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Rövşən müəllim, münasibət bildirmək istəyirsiniz? Buyurun.

R. Rzayev. Mən dediklərinizlə razıyam. Amma bir məsələni də qeyd eləmək istəyirəm ki, bu maddədə bu işlə məşğul olan şəxslərdən söhbət gedir. İkinci bir tərəfdən isə biz yəqin ki, özümüz bunu komissiyada bir yerdə işgüzar şəraitdə müzakirə edib, fikrimizi söyləyərik.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Rafael müəllim çox ciddi məsələ qaldırdı. Burada saxtalaşdırma deyəndə, mən hesab edirəm ki, söhbət təkcə orijinalın saxtalaşdırılmasından yox, həm də məmulata başqa rəqəm vurulmasından gedir. Deyək ki, 400-lük əyarın yerinə 900-lük əyar vurula bilər. Bu da saxtalaşdırmadır. Buyurun.

R. Cəbrayılov. Ziyafət müəllim, düzgün deyirsiniz. Amma mən ona görə 370 dedim ki, bu gün zərgərlik məmulatları satışa 370, 583, 585, 750 və xalis qızıl forması 999 əyarları ilə gedir. Bundan başqa, nəzərə alın ki, ümumiyyətlə, Cinayət Məcəlləsində saxta qızıl məmulatlarının satılmasına görə maddə yoxdur. Yalnız 200-cü maddə var ki, o da istehlakçıların aldadılmasına görə məsuliyyəti nəzərdə tutur. Deməli, bu cinayət həmin maddənin də təsiri altına düşməyəcək. Digər tərəfdən 200-cü maddədə sanksiya o qədər cüzidir ki, heç bu cinayətin ciddiliyi ilə o sanksiyanın cüziliyi arasındakı uçurumu nəzərə alaraq həmin maddəni tətbiq eləmək lazım olmayacaq.

Mən qabaqcadan söz verdim ki, vaxtınızı çox almayacağam. Amma mənim təklifim daha uzun idi. Mən deyəcəydim ki, burada saxta zərgərlik məmulatlarının satışına görə də məsuliyyət müəyyən olunsun. Bəli, mən yeni təklif eləmək istəyirdim, demək istəyirdim ki, dispozisiyanı təzədən işləmək lazımdır. Orada göstərmək lazımdır ki, dövlət əyar damğasının saxtalaşdırılması yox, zərgərlik məmulatının üzərinə onun faktiki əyarlığını müəyyən etməyən saxta dövlət əyar damğasının vurulması və ya bunların həm də satışı.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Sizin dediyiniz artıq başqa tərkibdir. Onu hazırlayın, verin. Komissiyada baxmaq olar. Amma hər halda bunu qəbul etməliyik. Başqa çıxış etmək istəyən var? Rövşən müəllim, nə isə demək istəyirsiniz.

R. Rzayev. Mən demək istəyirdim ki, bu qanunu qəbul edək. Bu barədə məsələ ciddidir. Qanunun təşəbbüskarı ilə, şöbə ilə biz bunları işləyib, bu məsələyə bir daha qayıdarıq.

Sədrlik edən. Təşəkkür edirəm. Doğrudur. Rafael müəll min dediyində həqiqət var. Çünki kifayət qədər təcrübəyə malik adamdır. Praktikada belə hallar ola bilər. Amma yeni tərkib necə olacaq, onu hazırlayın. Xahiş edirəm, münasibətinizi bildirəsiniz.

Səsvermənin nəticələr    (saat 14.41 dəq.)

Lehinə    89
Əleyhinə    0
Bitərəf    0
Səs verməd    0     
İştirak edir    89
Nəticə: qəbul edildi

Qəbul edildi, sağ olun.

Nəhayət, gündəliyin axırıncı məsələsi. “Ərazi quruluşu və inzibati ərazi bölgüsü haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əlavələrin və dəyişikliklərin edilməsi barədə. Regional məsələlər daimi komissiyasının üzvü Tahir Rzayev.

T. Rzayev, Milli Məclisin Regional məsələlər daimi komissiyasının üzvü.

Çox sağ olun. Hörmətli sədarət, hörmətli millət vəkilləri! Müzakirənizə təqdim olunan “Ərazi quruluşu və inzibati ərazi bölgüsü haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa dəyişikliklərin və əlavələrin edilməsi barədə qanun layihəsi əhəmiyyətli problemin həllinə yönəlib. Qeyd olunan qanunun 2000-ci ildə qəbul edilməsi, həmçinin 2006-cı ilin dekabr ayında qəbul edilmiş “Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidlərinin və inzibati ərazi dairələrinin dövlət reyestrinin aparılması və onlara şəhadətnamələrin verilməsi haqqında” Əsasnamənin qüvvəyə minməsi ilə əlaqədar qanunun bəzi müddəalarına əlavələrin və dəyişikliklərin edilməsi zərurəti yaranmışdır.

Layihədən göründüyü kimi, qanunun “Əsas anlayışlar” adlı 2-ci maddəsi daha çox dəyişikliyə məruz qalmışdır. Təqdim olunan layihədə həmin maddəyə üç yeni müddəanın əlavə edilməsi və dörd müddəasında dəyişikliyin edilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Mövcud qanunda “dövlət hakimiyyəti orqanı” və “yerli dövlət hakimiyyəti orqanı” anlayışlarından istifadə olunur və həmin anlayışların qanunda açıqlanmaması bəzi ziddiyyətlərə səbəb olur. Yəni həmin orqanların konkret olaraq dövlət hakimiyyətinin hansı struktur forması olması açıqlanmır.

Bundan başqa, qanunun 5.3-cü və 12-ci maddələrində şəhər rayonu terminindən istifadə olunur. Lakin 2-ci maddədə “şəhər rayonları” anlayışı, onların inzibati ərazi quruluşunun hansı tərkib hissəsi olması açıqlanmır. Bu səbəbdən də 2-ci maddəyə üç yeni bəndin əlavə edilməsi zərurəti yaranmışdır. Bu üç yeni bənd dövlət hakimiyyəti orqanı, yerli dövlət hakimiyyəti orqanı və şəhər rayonu məfhumlarının tam açıqlamasını verir.

“İnzibati ərazi vahidi” anlayışından göründüyü kimi, rayon və şəhərlərdən başqa, bəzi hallarda qəsəbə və kəndlərin də inzibati ərazi vahidi hesab edilməsi düzgün deyildir. Belə ki, inzibati ərazi vahidlərində dövlət hakimiyyəti orqanı, yəni icra hakimiyyəti orqanı yaradılır. Məlumdur ki, rayon tabeli şəhərlərdə, kəndlərdə və qəsəbələrdə icra hakimiyyəti deyil, icra nümayəndəliyi, yəni yerli dövlət hakimiyyəti orqanı təşkil edilir. Lakin qanunda inzibati ərazi dairəsinin, habelə bəzi hallarda qəsəbə və kəndlərin də inzibati ərazi vahidi hesab edilməsi çaşqınlıq yaradır. Həmçinin şəhər rayonlarının da ərazi vahidi olduğu nəzərə alınaraq, qanunun 2.3-cü, 2.4-cü və 2.8-ci maddələrinin yeni redaksiyada verilməsi zərurəti yaranmışdır.

2-ci maddəyə təklif olunan digər dəyişiklik qəsəbə anlayışında verilmiş “əhalisinin əksəriyyəti kənd təsərrüfatı ilə məşğul olmayan” sözlərinin çıxarılması ilə bağlıdır.

Qanuna edilən daha bir dəyişiklik 6-cı maddə ilə bağlıdır. Həmin maddə “Azərbaycan Respublikasının ərazi quruluşu və inzibati ərazi bölgüsündə baş verən dəyişikliklər barədə məlumatların verilməsi” adlanır. Qeyd etmək istəyirəm ki, belə dəyişikliklər il ərzində 4-5 rayonun inzibati ərazisində aparılır. Ölkənin inzibati ərazi quruluşunda aparılmış dəyişikliklərə dair məlumat toplusu sonuncu dəfə 1977-ci ilin məlumatları əsasında 1979-cu ildə nəşr edilmişdir. Belə bir toplunun 30 il müddətində nəşr edilməməsini və dövlət quruculuğunun tərkib hissəsi olan inzibati ərazi bölgüsünə dair məlumatların yeni redaksiyada nəşr edilməsinə ehtiyacın olmasını nəzərə alaraq, deməliyik ki, həmin maddənin yeni redaksiyada verilməsi daha məqsədəuyğundur. Burada göstərilir: “Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən on ildən bir Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsünə dair məlumatları əks etdirən toplu nəşr olunur”.

Qeyd etdiyim kimi, qanunun 2-ci maddəsində əlavə və dəyişikliklər edildiyindən bəzi maddələrdə də dəyişikliklərin edilməsi zərurəti yaranmışdır. Belə ki, Qanunun 7.4.2-ci, 7.5.2-ci, 8.4.2-ci və 9.6.2-ci maddələrindən “inzibati ərazi vahidi və ya” sözlərinin çıxarılması təklif olunur.

Bundan başqa, Qanunun 7.4.5-ci, 7.6-cı, 8.4.5-ci, 12.3.2-ci və 13.2-ci maddələrdə bu xəritələrin miqyası göstərilir. Bu sizə təqdim olunmuş layihədə var.

12-ci maddənin adında və mətnində verilmiş “şəhərlərdə rayonların” sözlərinin müvafiq olaraq “şəhər rayonlarının” sözləri ilə əvəz edilməsi təklif olunur.

Qanuna edilən zəruri dəyişikliklərdən biri də 10-cu maddə ilə bağlıdır. Qanunun 10.2-ci maddəsindən “ərazi vahidlərinin statusunun müəyyən edilməsi və dəyişdirilməsi ərazi vahidinin qeydə alınması üçün nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir” sözlərinin çıxarılması və 10.3-cü maddənin əlavə edilməsi nəzərdə tutulur ki, bu da ərazi vahidlərinin statusunun müəyyən edilməsi və dəyişdirilməsi ilə əlaqədar olaraq toplanılan sənədlərdən ibarətdir.

Qanuna edilən dəyişikliklərdən biri də 11.3-cü maddə ilə bağlıdır. Belə ki, qanunun 2-ci maddəsində əlavə və dəyişikliyin edilməsi 11.3-cü maddədə də dəyişikliklərin edilməsi zərurəti yaratmışdır. Məlumdur ki, rayon və şəhər icra hakimiyyəti tərəfindən yerlərdə təşkil edilən icra nümayəndəliyi qəsəbə və kəndlərdən əlavə, rayon tərkibində olan şəhərlərdə də fəaliyyət göstərir. Lakin qanunun 11.3-cü maddəsində yalnız qəsəbə və kənd icra nümayəndəliklərinin mövcud olmasından bəhs edilir ki, bu da qanunda müəyyən boşluqlara səbəb olur. Odur ki, qanunun 11.3-cü maddəsinin birinci cümləsində “kənd və ya qəsəbə” sözlərinin “şəhər, qəsəbə və ya kənd” sözləri ilə, ikinci cümləsində isə “mərkəzi olan kənd və ya qəsəbənin” sözlərinin “mərkəzinin” sözləri ilə əvəz etməklə bu məsələ də öz həllini tapmış olur.

Bu qanuna əlavə və dəyişikliklərin edilməsinə Milli Məclis tərəfindən təşəbbüs göstərilməsi yaxşı haldır və bu təcrübəni davam etdirmək yaxşı olar. Elə bilirəm ki, hörmətli millət vəkilləri bu təşəbbüsü dəstəkləyəcək və təqdim olunan sənədə hamılıqla səs verəcəklər.

Sədrlik edən. Sağ olun, Tahir müəllim. Çıxış etmək istəyən var? Gülhüseyn müəllim, buyurun.

G. Əhmədov. Təşəkkür edirəm, Ziyafət müəllim. Hörmətli deputatlar, bu gün burada “Ərazi quruluşu və inzibati ərazi bölgüsü haqqında” Qanuna dəyişikliklər edilməsi ilə əlaqədar təqdim olunmuş layihə vaxtında qaldırılmış bir məsələdir. Ona görə ki, keçmiş sovet dövründən ərazi bölgüsü ilə əlaqədar respublikamızda çox böyük problemlər qalmışdır. 16 ildir müstəqillik əldə etmişik. Respublikamızda sosial-iqtisadi sahədə çox böyük uğurlar qazanmışıq. Lakin hələ də rayonlar arasında, kəndlər arasında ərazi bölgüsü ilə əlaqədar mübahisələr mövcuddur. Həmin mübahisəli məsələlərin həlli üçün bu qanun daha da təkmilləşdirilməli və işlək bir qanuna çevrilməlidir. Mən bu dəyişikliklərin lehinə səs verəcəyəm və həmkarlarımı da bunun lehinə səs verməyə çağırıram.

Lakin bir məsələyə toxunmaq istəyirəm. 2-ci maddədə göstərilir ki, inzibati ərazi dairəsi bir və daha çox kənd və qəsəbədən ibarət ola bilər. Həqiqətən, bu gün respublikada elə inzibati ərazi dairələri var ki, tərkibində bir neçə kənd var. Elə kəndlər var ki, bu gün həmin inzibati ərazi dairəsinin mərkəzindən 7-8 kilometr, hətta bəzi yerlərdə 10 kilometr məsafədə yerləşir. Mərkəzdən uzaqda yerləşən kəndin əhalisi üçün bir arayış almaq belə böyük problemə çevrilir. Belə problemli kəndlər, əlbəttə, Abşeronda da mövcuddur.

Hamınıza məlumdur ki, Abşeron təsərrüfat rayonu idi və burada Ramana südçülük sovxozu, 2 nömrəli tərəvəzçilik-südçülük sovxozu var idi. Bilirsiniz ki, “Kolxoz və sovxozların islahatı haqqında” Qanuna əsasən bunların hamısı ləğv olunub. Bu gün Bakının kəndlərində bununla bağlı böyük problemlər var. Bununla əlaqədar, Ziyafət müəllim, mənə müraciət ediblər. Sabunçu rayonunun Pirşağı qəsəbəsində 2 nömrəli sovxoz var idi. Hörmətli Hacı Fərrux Zeynalovun da bu haqda məlumatı var. Belə bir sovxoz bu gün yoxdur. Bu kəndin adı yoxdur. Kənddə 4 min nəfər əhali yaşayır, 850 təsərrüfatdır, kənddə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin iki böyük institutu – tərəvəzçilik və əkinçilik institutları var, aqrokimyəvi laboratoriya var, kəndin adı yoxdur. Haradan məktub gəlsə, yazırlar 2 nömrəli sovxoz.

Sədrlik edən. Gülhüseyn müəllim, əvvəl o kəndin adı nə olub?

G. Əhmədov. Kəndin adı olmayıb, kənd guya Pirşağı qəsəbəsinin tərkibində gedir, halbuki ondan 7-8 kilometr kənardadır. Orada yaşayan insanların hamısı Qərbi Azərbaycandan 1948-1952-ci illərdə Muğanın rayonlarına deportasiya olunub, sonra da Abşerona köçüb gəliblər. İndi dediyim yerdə yaşayırlar. Bir kənddə 4 min əhali yaşayır. Ancaq bu kəndin adı yoxdur. Mənə müraciət edirlər ki, onlara bu məsələ ilə əlaqədar köməklik göstərək. Ramana südçülük sovxozu da belədir. Bu kəndlərə ad verilməlidir, eyni zamanda, bunların özünün icra nümayəndəsi, inzibati ərazi dairəsi olmalıdır, camaat ora müraciət etməlidir. Orada lazım olan arayışı da almalıdır.

Sonra, 6-cı maddədə göstərilir ki, Milli Məclis on ildən bir respublikada olan inzibati ərazi bölgüsünə dair məlumatı əks etdirən toplu buraxmalıdır. Bu çox yaxşı haldır. Toplu çox dəqiq işlənməli və burada bizim kənd, qəsəbə, rayon və şəhərlərimizin adı dəqiq verilməlidir. Çünki bu bizim tariximizdir, bu bizim nəsillərə qalan bir mirasdır. Ona görə hesab edirəm, qanuna bu dəyişikliklərin edilməsi vacibdir. Bizim Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu məsələləri daimi komissiyasından və Milli Məclisin müvafiq şöbəsinin əməkdaşlarından xahiş edirəm, bu məsələlərin həllinə köməklik eləsinlər. Respublikamızda dediyim Ramana südçülük sovxozu və 2 nömrəli südçülük sovxozundan başqa o qədər belə kəndlər var ki, nə adı var, nə də bir yerdə qeydiyyatı. Bu məsələyə biz ciddi yanaşmalıyıq. Çox sağ olun.

Sədrlik edən. Sağ olun. Fərrux Zeynalov.

F. Zeynalov. Sağ olun, Ziyafət müəllim. Hörmətli millət vəkilləri, Gülhüseyn müəllimin dediyi bu çox ciddi problem mənim deputat olduğum ərazidə də, başqa ərazilərdə də var. Bu uzun mövzudur, mən hörmətli deputatların vaxtını almaq istəmirəm. Keçən əsrin ortalarında, kolxozlaşma, sovxozlaşma dövründə Bakı kəndlərinin, rayonlarının münbit torpaq sahələrini Nazirlər Sovetinin qərarı ilə veriblər Abşeron rayonuna ki, buada kolxoz və sovxozlar yaradılsın. Məsələ buradan başlanıb. Keçən əsrin 30-40-cı illərində, bu kolxozlaşma, sovxozlaşma dövründə Abşeron rayonu kənd rayonu olduğuna görə burada, məsələn, Maştağada zəfəran sovxozu, Ramanada südçülük sovxozu, Pirşağıda başqa sovxozlar, bir sözlə, Bakının bir çox kənd və qəsəbələrində böyük sovxozlar, kənd təsərrüfatı obyektləri yaradılıb. Bununla əlaqədar Azərbaycanın rayonlarından, Ermənistandan və başqa rayonlardan külli miqdarda insanlar gəlib burada məskunlaşıb, yaşayış məntəqələri, kəndlər, qəsəbələr salıblar.

Mən qısa deyirəm. Məsələ burasındadır ki, 1990-cı ildən bəri bu torpaqlarda bir dənə kənd təsərrüfatı obyekti fəaliyyət göstərmir, kolxoz, sovxozlar da ləğv olunub. Amma o dövrdə yaranmış qəsəbələr bu gün var. Məsələn, bunlardan biri Gülhüseyn müəllimin dediyi Ramana südçülük sovxozudur. Bura vaxtilə sovxoz olub. İndi bu qəsəbənin 6 min əhalisi var və o, Ramana kəndindən böyükdür. Aralarında məsafə də çoxdur. İndi var Ramana kəndi, var Ramana südçülük sovxozu, bir də var Yeni Ramana. Deməli, Ramana üç yaşayış məntəqəsindən ibarətdir. Bunların hamısı bir-birindən ayrı-ayrı məsafələrdədir. Bu insanlar yaşadıqları kəndlərə, qəsəbələrə ad qoymaq istəyirlər. İndi bunlardan soruşanda ki, harada yaşayırsan, deyirlər, südçülük sovxozunda. Halbuki hazırda belə bir sovxoz yoxdur. Pirşağıda da 2 nömrəli sovxoz çoxdan ləğv olunub. İnanın mənə, Pirşağı ilə oranın 6-7 kilometr arası var. Bu kəndin nə bir dənə bələdiyyəsi var, nə də bir icra nümayəndəsi. Bir arayış almaq üçün bu kəndin adamı durub Pirşağıya getməlidir. Düzdür. Biz orada məcbur etmişik ki, nümayəndələr otursun. Amma bu məsələlər çoxdur. Bunlar həllini tapmalıdır.

Sədrlik edən. Mən sizi başa düşdüm, Fərrux müəllim. Bəs bu adı qoymağa nə mane olur?

F. Zeynalov. Məsələn, Sabunçu rayonunda 11 kənd və qəsəbə var. Əslində, 11 deyil, 15-dir. O qəsəbələr heç bir yerdə qeydiyyatda deyil. Biri Ramananın üstündə, biri Pirşağının üstündə, biri Maştağanın üstündə gedir. Yəni bunlara ad vermək lazımdır. Bunların inzibati ərazi dairəsi yaradılmalıdır ki, öz icra nümayəndələri olsun, bələdiyyələri olsun. Keçən dəfə hörmətli Arif müəllimin komissiyasında hansısa rayonun bir kəndini iki yerə bölürdülər. Mən başa düşmürəm, doğrudanmı, axır illərdə elə kənd var ki, bu qədər artsın və o iki yerə bölünsün. Mən irad tutmuram, eşitdiyimi deyirəm. Dedi ki, bir kəndin bu başından o başına 25 kilometr yol getmək lazımdır. Buradan Mərdəkana 25 kilometrdir. Bu gün, doğrudan da, biz fakt qarşısında qalmışıq. Mən ora necə ad qoyum? Buna ad qoymağın öz proseduru var. Biz bu məsələni hələ 90-cı illərdə qaldırmışıq, bu məsələ həllini bu vaxta qədər tapmır. Çox sağ olun.

Sədrlik edən. Nizami müəllim, təkid edirsiniz? Buyurun.

N. Xudiyev. Hörmətli Ziyafət müəllim, hörmətli millət vəkilləri! Bu məsələ daim vətəndaşları düşündürən məsələlərdəndir. Fərrux müəllim düz dedi, Milli Məclisdə bu məsələ 90-cı illərdən qaldırılır, lakin hələ də öz həllini tapmayıb. Doğrudan da, təkcə Abşeron zonasında deyil, Azərbaycanın hər tərəfində belə süni, qondarma və gülünc adlar var. Filan nömrəli sovxoz, filan nömrəli kolxozun filan sahəsi. İndi dedilər ki, burada əhalinin sayı 4 min nəfərə yaxındır. Mən onu bilirəm və başa da düşürəm. Biz işlədiyimiz dövrdə də bunu müşahidə etmişik. Ancaq burada bir məsələ maliyyə ilə bağlıdır. Bunu biz bu saat həll edə bilmərik. Parlamentin iclasında bu mümkün deyil. Bu məsələ dövlət səviyyəsində həll olunmalıdır. Ora status verilməlidir, büdcədən ora pul ayrılmalıdır və bu məntəqələr adlandırılmalıdır. Bu çox ciddi məsələdir. Bu adi məsələ deyil. İstər Gülhüseyn müəllim, istərsə də Fərrux müəllim çox aydın və düzgün şərh verdilər. Mən də təklif edirəm ki, o məsələ parlamentin növbəti iclasında hökumət qarşısında qaldırılsın, həmin sovxoz və kolxozlara münasib adlar verilsin və maliyyə yardımı göstərilsin. Sağ olun.

Sədrlik edən. Sağ olun. Eldar müəllim, buyurun.

E. İbrahimov. Mən bu məsələ ilə məşğul olduğuma görə istərdim hörmətli həmkarlarımın fikirlərinə aydınlıq gətirim. Bu çoxdan davam edən çox ağrılı məsələdir. Abşeron rayonu ilə Sabunçu rayonu arasında torpaqlar qarışıq düşübdür. Abşeron rayonunun özünə Sabunçu rayonundan xeyli torpaqların qaytarılması məsələsi var. Hazırda Torpaq Komitəsi tərəfindən bu xəritə cızılır. Bununla məşğul olmaq lazımdır.

Bir də, mən sizin icra başçısı ilə danışdım, özünüz də təşəbbüs göstərin. İcra hakimiyyəti başçısının işidir ki, bu məsələləri qaldırsın, ad dəyişsin, ad qoysun. Gərək bunun mexanizmini tapaq və onları məcbur edək, deyək, bu məsələləri həll etsinlər. Çox ağrılı məsələdir.

Ziyafət müəllim, bizə də həddindən artıq ərizələr daxil olur. Çox təəssüf ki, bunun icra mexanizmini tapmaq çətindir. Amma torpaqlar üzərində iş gedir. Hələ Əzizbəyov rayonunda da var. Sağ olun.

Sədrlik edən. Sağ olun, Eldar müəllim. Başqa çıxış etmək istəyən yoxdursa, qanun layihəsinə münasibətinizi bildirin.

Səsvermənin nəticələr    (saat 15.00 dəq.)

Lehinə    87
Əleyhinə    0
Bitərəf    1
Səs verməd    0     
İştirak edir    88
Nəticə: qəbul edildi


Sağ olun, qəbul edildi. Bununla da iclasımız başa çatdı.