Noyabrın 5-də Milli Məclisin payız sessiyasında növbəti plenar iclası keçirilib. İclası açan Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova bildirib ki, bu iclas Azərbaycan tarixinin şanlı hadisəsi ərəfəsində keçirilir, noyabrın 8-də xalqımız 44 günlük Vətən müharibəsində möhtəşəm Qələbəmizi  təcəssüm etdirən Zəfər Gününü qeyd edəcək.

Milli Məclisin sədri bu Zəfəri Azərbaycana bəxş etmiş möhtərəm Prezidentimiz, müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevə və Silahlı Qüvvələrimizin cəsur əsgər və zabitlərinə, qazilərimizə Milli Məclis adından minnətdarlığını bildirib və onları ürəkdən təbrik edib. Spikerin təbrikləri alqışlanıb.

İclasda parlament rəhbərinin alqışlarla qarşılanan təklifinə əsasən, Zəfər Günü münasibəti ilə möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya Milli Məclis adından təbrik məktubları ünvanlanaraq Azərbaycan xalqının və dövlətinin rifahı və yüksəlişi naminə dəyərli fəaliyyətlərində onlara yeni böyük uğurlar arzulanıb.

Sonra Sahibə Qafarova təəssüflə bildirib ki, heç bir müharibə itkisiz olmur, bizim də bu müharibədə şəhidlərimiz var.

İclasda həm 44 günlük Vətən müharibəsində, həm də ondan əvvəl, Birinci Qarabağ müharibəsində, digər döyüşlərdə Vətən və xalq yolunda canını fəda etmiş şəhidlərimizin, Ermənistanın törətdiyi soyqırım və dövlət terrorizmi aktları nəticəsində dinc şəhər və kəndlərimizdə dünyasını dəyişmiş insanlarımızın – mülki şəxslərin  xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad edilib.

Plenar iclasda 10 məsələdən ibarət gündəlik təsdiqləndikdən sonra Milli Məclisin sədri bildirib ki, birinci məsələ “8 Noyabr – Zəfər Günü ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Bəyanatı” barədədir.

Spiker diqqətə çatdırıb ki, bir il bundan əvvəl Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə qəhrəman Silahlı Qüvvələrimizin əldə etdiyi hərbi zəfər Azərbaycanın müstəqillik tarixinin müstəsna əhəmiyyətli hadisələrindəndir. Tarixə qızıl hərflərlə yazılmış 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində Ermənistan silahlı qüvvələrinə sarsıdıcı zərbələr endirilib, Azərbaycan torpaqlarının böyük bir hissəsi işğaldan azad olunub. Döyüş meydanında qazanılan böyük zəfər siyasi-diplomatik müstəvidə də təsdiq edilib, Ağdam, Kəlbəcər və Laçın rayonlarının dinc yolla Azərbaycana qaytarılması nəticəsində tarixi ədalət bərpa olunub. Azərbaycan BMT-nin, digər beynəlxalq təşkilatların qərarlarının icrasını öz gücü ilə təmin edib, uzun illər ərzində dövlətimizin inkişafına mane olan Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə son qoyub.  

Sahibə Qafarova qeyd edib ki, təkcə Azərbaycanın deyil, bütün Cənubi Qafqazın inkişafı üçün yeni imkanlar açan bu şanlı Qələbənin əldə edilməsi bir neçə amillə bağlıdır. Əlbəttə, ən mühüm amil son 28 il ərzində Azərbaycanda bərqərar olmuş səriştəli, etibarlı və məsuliyyətli siyasi rəhbərlik fenomenidir. 1993-cü ilin iyununda hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra Ulu öndər Heydər Əliyevin həyata keçirməyə başladığı, daha sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin yaradıcı surətdə davam etdirdiyi quruculuq və inkişaf strategiyası Azərbaycanı dünyanın ən dinamik inkişaf edən dövlətlərindən birinə və geniş bir bölgədə söz sahibinə çevirib. Xalqın maraqları və tələbatı üzərində qurulan dövlət siyasəti qarşıya qoyulan hər bir vəzifəni uğurla yerinə yetirməyə imkan verir.

Spiker vurğulayıb ki, Qələbənin daha bir amili ölkəmizin nəhəng siyasi, iqtisadi və hərbi potensialının  yaradılması, müasir dövrün ən yüksək standartlarına cavab verən Silahlı Qüvvələrin formalaşdırılması olub. Bu gün Azərbaycan Ordusu dünyanın 50 ən güclü ordusu sırasında layiqli yer tutur. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin böyük sərkərdəlik məharəti ilə idarə etdiyi Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin döyüş meydanında nəyə qadir olduğunu bütün dünya görüb yəqin etdi. Misilsiz fədakarlıq və əzmkarlıq sayəsində Şuşanı, digər şəhər və kəndlərimizi düşməndən təmizləyən əsgər və zabitlərimizin qəhrəmanlığı bizim qürur mənbəyimizdir. Bu gün Azərbaycan Ordusunun döyüş taktikası dünyanın bir çox ölkələrinin hərbi məktəblərində öyrənilir.

Sədr deyib ki, böyük Zəfərin bir amili də ölkəmizdə mövcud olan milli birlikdir. Müharibə günlərində xalqımız Ali Baş Komandanın ətrafında yumruq kimi birləşmişdi. Azərbaycan xalqının bütövlüyünün rəmzinə çevrilən bu yumruq düşmənə endirilən ağır zərbələrin ifadəsi idi. Bu birliyin və qüvvətin qarşısında düşmən duruş gətirə bilməzdi və gətirə də bilmədi.

Çıxışında Ali Baş Komandana istinad edən Milli Məclisin sədri diqqətə çatdırıb ki, möhtərəm Prezidentimizin dediyi kimi, “İkinci Qarabağ müharibəsində Qələbəmiz tarixi qələbədir. Buna bənzər Qələbə xalqımızın çoxəsrlik tarixində olmamışdır. Bütün xalq bu Qələbəni əldə etmək üçün birləşdi, Ordumuzun arxasında durdu və Ordumuz Ali Baş Komandanın əmrlərini ləyaqətlə yerinə yetirdi. Bir daha demək istəyirəm ki, qəhrəmanlıq, fədakarlıq göstərərək, qan tökərək, şəhidlər verərək biz tarixi ədaləti bərpa etdik, düşməni öz torpağımızdan qovduq, düşmənə lazımi dərsi verdik. Düşmən bizim qabağımızda diz çökdü, ağ bayraq qaldırdı və bundan sonra Azərbaycan xalqı əbədi olaraq qalib xalq kimi yaşayacaq”.

Sahibə Qafarova vurğulayıb ki, bu gün Azərbaycan bayrağı Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda qürurla dalğalanır. Erməni vandalları tərəfindən viran qoyulmuş şəhər və kəndlərimizin bərpası ilə bağlı iri miqyaslı layihələr icra olunur. Bütün layihələrin həyata keçirilməsinə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyeva gündəlik diqqət göstərir və nəzarət edirlər.

Spiker deputatların diqqətinə çatdırıb ki, bölgənin bərpası planlarının həyata keçirilməsinə Vətən müharibəsində bizə mənəvi dəstək vermiş dost və qardaş ölkələr də cəlb edilir. Bu yaxınlarda biz Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Füzulidə beynəlxalq hava limanını açmalarını, Zəngilanda Zəngəzur dəhlizinin təməlini qoymalarını, digər böyük layihələrin icrasına xeyir-dua vermələrini böyük sevinc hissi ilə izlədik. Əminliklə söyləyə bilərik ki, Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun iqtisadi dirçəlişi ilə bağlı bütün layihələr uğurla başa çatdırılacaq və bu bölgə Azərbaycanın ən gözəl guşələrindən birinə çevriləcək.

 Sahibə Qafarova deyib ki, biz sonsuz qürur hissi ilə yurd yerlərimizə, doğma Qarabağa qayıdırıq. Bu haqqı bizə qaytardıqlarına görə müzəffər Ali Baş Komandanımıza, Silahlı Qüvvələrimizə əbədi minnətdarlıq borcumuz var. Odur ki, biz qürurla söyləyirik: “Müdrik rəhbərimizə, qəhrəman ordumuza, mətin xalqımıza eşq olsun! Yaşasın Azərbaycan! Qarabağ Azərbaycandır!”

Spikerin çıxışı alqışlarla qarşılanıb. Daha sonra Milli Məclisin sədri xüsusi qeyd edib ki, Zəfər Günü münasibəti ilə Milli Məclisə bir sıra ölkələrin parlamentlərindən və beynəlxalq parlament təşkilatlarından çoxsaylı təbrik məktubları göndərilib və məktublar gəlməkdə davam edir.

Milli Məclis gündəlikdəki məsələlərin müzakirəsinə “8 Noyabr – Zəfər Günü ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Bəyanatı” ilə başlayıb. Müzakirələrin gedişatında bəyanatın layihəsinin hazırlanması üçün birinci vitse-spiker Əli Hüseynlinin sədrliyi ilə deputatlar Ziyafət Əsgərov, Hicran Hüseynova, Qənirə Paşayeva, Sabir Hacıyev, Tural Gəncəliyev və Cavid Osmanovdan ibarət komissiya yaradılıb.

Müzakirələrdə çıxış edən deputatlar Fazil Mustafa, Zahid Oruc, Mahir Abbaszadə, Musa Qasımlı, Elman Nəsirov, Emin Hacıyev, Musa Quliyev, Bəxtiyar Əliyev, Bəhruz Məhərrəmov, Aydın Mirzəzadə, Qənirə Paşayeva, Qüdrət Həsənquliyev və vitse-spiker Adil Əliyev öncə Zəfər Günü münasibətilə dövlətimizin başçısına və milli ordumuza, bütün xalqımıza, dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan 50 milyon azərbaycanlıya təbriklərini çatdırıblar.

Çıxışlarda 44 günlük Vətən müharibəsində xalqımızın Ali Baş Komandan İlham Əliyevin ətrafında yumruq kimi birləşdiyi qeyd olunub. Azərbaycan Prezidentinin həm hərb meydanında, həm də diplomatik cəbhədə və informasiya müharibəsində yüksək intellekt, qətiyyət və cəsarət, sərkərdəlik məharəti, təmkin, vətənsevərlik kimi ali keyfiyyətlər nümayiş etdirdiyi, Qarabağın xilaskarı kimi tarixə düşdüyü, işğaldan azad olunmuş torpaqlarda sürətli bərpa və yenidənqurma işləri apararaq beynəlxalq aləmdə qurucu dövlət başçısı kimi tanındığı vurğulanıb. Azərbaycan Ordusunun öz gücünü və döyüş meydanında hərbi məharətini dünyaya nümayiş etdirdiyi, əsgər və zabitlərimizin igidliyi, Vətən uğrunda canlarından keçdiyi ehtiramla yad edilib. Ərazi bütövlüyümüz uğrunda şəhid və qazi olanlara, onların ailələrinə münasibətdə Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın böyük qayğısından söz açılıb. Vətənpərvər oğullar yetişdirən Azərbaycan xalqının qüdrətli və ədalətli xalq olduğu, torpağına və tarixinə sahib çıxmağı bacardığı, dövlətinə və dövlətçilik ənənələrinə sədaqətlə xidmət etdiyi, Azərbaycan bayrağının şərəfini uca tutduğu qeyd edilib. Vətən müharibəsi günlərində Milli Məclisin tam heyətdə səfərbər olaraq qələbə uğrunda əzmlə fəaliyyət göstərdiyi bildirilib. Bir yaşını qürurla qeyd etdiyimiz Zəfər Gününün Azərbaycan tarixində müstəsna rola malik müqəddəs gün olduğu, bütün türk dünyası üçün mühüm əhəmiyyət daşıdığı vurğulanıb.

Sonra iclasda Cavid Osmanov 8 Noyabr – Zəfər Günü ilə əlaqədar komissiyanın hazırladığı bəyanatın layihəsi ilə deputatları tanış edib. Mətn alqışlarla qarşılanıb və “8 Noyabr – Zəfər Günü ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Bəyanatı” səsə qoyularaq qəbul edilib.

(“8 Noyabr – Zəfər Günü ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Bəyanatı”nın mətni mətbuatda dərc  olunacaq.)

Gündəlikdəki ikinci məsələ “8 noyabr – Zəfər Günü münasibətilə amnistiya elan edilməsi haqqında” Milli Məclisin qərar layihəsi olub. Öncə parlamentin sədri Sahibə Qafarova qeyd edib ki, hüquqi və demokratik dövlətin əsas təməllərindən biri olan insan hüquqlarının və azadlıqlarının müdafiəsi, ölkə həyatında mərhəmət və humanizm prinsiplərinin bərqərar edilməsi Azərbaycan Prezidentinin həyata keçirdiyi dövlət siyasətinin ən mühüm istiqamətlərindən birini təşkil edir. Onun rəhbərliyi altında səmərəli fəaliyyəti ilə böyük nüfuz qazanmış əfvetmə və bağışlama institutu şəxsiyyətə inam və hörmət, insanpərvərlik ideyalarının cəmiyyətdə geniş yayılmasına kömək göstərir.  

Sədr bildirib ki, 2003-cü ildən etibarən dövlət başçısının təşəbbüsü ilə çoxsaylı amnistiya aktları qəbul olunub və bu aktlar on minlərcə insana şamil edilib. Üç gün bundan əvvəl isə Prezident İlham Əliyev Zəfər Günü münasibəti ilə amnistiya elan edilməsi barədə təşəbbüs irəli sürüb və müvafiq qərar layihəsini Milli Məclisə təqdim edib. Layihə Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsində geniş müzakirə olunub.

Plenar iclasda “8 noyabr – Zəfər Günü münasibətilə amnistiya elan edilməsi haqqında” qərar layihəsi barədə Milli Məclis sədrinin birinci müavini, Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynlinin şərhi dinlənilib.

Öncə Ulu öndər Heydər Əliyevin 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra Azərbaycanda həyata keçirdiyi humanizm siyasətindən söz açan Əli Hüseynli bildirib ki, həmin siyasətin vacib istiqamətlərindən biri cinayət törətmiş, cinayətini etiraf etmiş və peşman olmuş şəxslərə qarşı humanizm, onların əfv edilməsi, bağışlanması olub. Nəzərə çatdırıb ki, məhz bu siyasətin davamı nəticəsində 1995-2021-ci illər ərzində əvvəlcə Heydər Əliyev, sonra isə İlham Əliyev tərəfindən 67 əfv fərman və sərəncamı  qəbul edilib. Bunların nəticəsində 9 minə yaxın məhkum azadlığa buraxılıb.

Komitə sədri xatırladıb ki, həmin dövr ərzində parlamentdə 11 amnistiya qərarı qəbul olunub. Həmin  amnistiya qərarlarından sonuncuları Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, hörmətli Mehriban xanım Əliyeva deputat fəaliyyəti dövründə təqdim edib. Nəticədə sözü gedən dövr ərzində bütövlükdə 117 min şəxsə amnistiya qərarı tətbiq olunub.  

Hazırda parlamentin müzakirəsinə çıxarılmış yeni amnistiya qərarını şərh edən komitə sədri bu sənədin cənab Prezidentin tapşırığı əsasında Prezident Administrasiyasında hazırlandığını bildirib. Başçılıq etdiyi komitədə layihənin geniş müzakirə olunduğunu və deputatların irəli sürdükləri təkliflərin plenar iclasa təqdim edilmiş variantda öz əksini tapdığını qeyd edib.   

Bildirib ki, Azərbaycan Prezidenti tərəfindən təqdim olunan amnistiya sənədi ənənəvi olaraq preambula və 4 hissədən ibarətdir. Preambulada 8 noyabr 2020-ci il tarixdə Şuşa şəhərinin işğaldan azad olunmasının Azərbaycan xalqı üçün müstəsna əhəmiyyəti vurğulanıb və məhz Zəfər Günü ərəfəsində Vətən müharibəsinin birinci ildönümü ilə bağlı amnistiya təşəbbüsünün zərurəti əsaslandırılıb. Sənəddə amnistiya tətbiq edilən şəxslərin dairəsi, amnistiyanın tətbiqinə məhdudiyyətlər, amnistiya aktının hüquqi qüvvəsi və amnistiyanın tətbiqi qaydaları öz əksini tapıb.

Layihəyə görə, bu qərar qəbul olunduğu gündən amnistiya qüvvəyə minir və əlaqədar orqanlar tərəfindən 4 ay müddətində amnistiyanın tətbiqi təmin edilməlidir. Bildirilib ki, bu qərar indiyə qədər qəbul olunmuş amnistiyalar sırasında öz əhatə dairəsinə görə ən geniş qərardır.

Sonra parlamentdə müzakirələr başlanıb. Deputatlar Fəzail Ağamalı, Aydın Hüseynov, Etibar Əliyev, Zahid Oruc, Fazil Mustafa, Məlahət İbrahimqızı, Bəxtiyar Əliyev, Kamal Cəfərov sənədə müsbət münasibətlərini bildiriblər, təkliflərini və suallarını diqqətə çatdırıblar. Sənədin humanist mahiyyət daşıdığı vurğulanıb. Vətən müharibəsində qazanılmış tarixi Qələbənin birinci ildönümü ilə bağlı 8 Noyabr – Zəfər Günü münasibətilə amnistiya elan edilməsi Azərbaycan dövlətinin növbəti humanist addımı kimi yüksək dəyərləndirilib.

Milli Məclis sədrinin birinci müavini Əli Hüseynli suallara aydınlıq gətirib. Müzakirəyə çıxarılan sənədin indiki dövrün ən böyük amnistiya aktı olduğunu və Zəfər Günü ərəfəsində bu amnistiyanın Azərbaycan cəmiyyətinin insan hüquqlarına, haqqa-ədalətə inamını daha da möhkəmləndirəcəyini vurğulayıb.

Plenar iclasda “8 Noyabr – Zəfər Günü münasibətilə amnistiya elan edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin qərar layihəsi səsə qoyulub və qəbul edilib.

Sonra iclasda üçüncü oxunuşda müzakirəyə təqdim olunmuş 4 qanun layihəsinə baxılıb.  İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sədri Tahir Mirkişilinin, Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin üzvü Kamal Cəfərovun, Elm və təhsil komitəsinin sədri Bəxtiyar Əliyevin məlumatları dinlənilib. “Dövlət rüsumu haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi (üçüncü oxunuş),  İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi (üçüncü oxunuş), “Təhsil haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi (üçüncü oxunuş) və “Peşə təhsili haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi (üçüncü oxunuş) barədə qanun layihələri üçüncü oxunuşda qəbul edilib.

İclasda bir oxunuşda müzakirəyə çıxarılmış “Dövlət əmlakının özəlləşdirilməsi haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi barədə məsələyə də müsbət münasibət bildirilib.

Sonra ikinci oxunuşda parlamentə təqdim olunmuş “Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin 30 illiyi (1992-2022)” yubiley medalının və “Gömrük orqanları ilə səmərəli əməkdaşlığa görə” medalının təsis edilməsi ilə əlaqədar “Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi barədə məsələyə də baxılıb.

Deputatlar bu sənədi ikinci oxunuşda dəstəkləyiblər.   

İclasın yekununda birinci oxunuşda təqdim olunmuş 2 qanun layihəsi –  “Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin 100 illiyi (1921-2021)” yubiley medalının təsis edilməsi (birinci oxunuş) və “Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin 15 illiyi (2005-2020)” yubiley medalının təsis edilməsi (birinci oxunuş) ilə əlaqədar olaraq “Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi haqqında” qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə məlumatlar dinlənilib.

Fikir mübadiləsində deputatlar Etibar Əliyev, Aydın Mirzəzadə, Siyavuş Novruzov, Fazil Mustafa, Vahid Əhmədov rəy və təkliflərini bildiriblər.

Qanun layihələri ayrı-ayrılıqda səsə qoyulub və birinci oxunuşda qəbul edilib.

İclası yekunlaşdıran Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova deputatları qarşıdan gələn 9 noyabr – Dövlət Bayrağı Günü və 12 noyabr – Konstitusiya Günü münasibəti ilə də təbrik edib, xoş arzularını çatdırıb.

Bununla da Milli Məclisin növbəti iclası başa çatıb.

Milli Məclisin Mətbuat və

ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi